شینزو آبه و پروژه‌های ناتمام

 محمد هدایتی

ترور شینزو آبه نخست وزیر پیشین ژاپن در جریان کارزاری انتخاباتی بهت برانگیز بود. تصاویر و ویدیوهای منتشرشده از لحظه ترور تردیدی باقی نمی‌گذارد که تیم محافظت بسیار سهل‌انگار بوده است. نکته مهم‌تر اما چیز دیگری است: اینکه تا قبل از این اتفاق به نظر می‌رسید عصر ترور به ویژه ترور سیاستمداران به سر آمده است. قرن بیستم با «ترور» گره خورده بود. می‌دانیم که سرآغاز جنگ جهانی اول ترور آرشیدوک فرانتس فردیناند، ولیعهد امپراتوری اتریش-مجارستان در ژوئن 1914 بود. لیست سیاستمداران و چهره‌های معروفِ ترورشده در قرن بیستم طولانی است؛ از انور سادات و کندی گرفته تا تروتسکی و مارتین لوتر کینگ و بسیاری دیگر. اما تقویت سازوکارهای محافظتی باعث شده بود تا همگان فکر کنند دوران ترور، به ویژه در کشورهای دموکراتیک به سر آمده است.  و حالا شینزو آبه شاید مهم‌ترین قربانی ترور در قرن بیستم و یکم باشد.

آبه سیاستمدارانی کهنه کار بود و در عالم سیاست رکوردهایی دارد. مثلاً اینکه جوان‌ترین نخست وزیر ژاپن بوده، یا بیشترین دوران زمام‌داریِ نخست‌وزیری را تجربه کرده است. اهمیت این دومی از آنجایی معلوم می‌شود که ثبات سیاسی ژاپن، در طی دو دهه اخیر، حداقل از نظر عمر دولت ها بسیار کم بوده است. در فاصله سال‌های 2007 تا 2012 یعنی فاصله استعفا آبه و بازگشت مجددش به قدرت 5 نخست وزیر در ژاپن به قدرت رسیدند و همگی دولت‌هایی مستعجل داشتند و تنها کمتر از شانزده ماه قدرت را حفظ کردند. مفسران آبه را «ناسیونالیستی محافظه‌کار» توصیف کرده‌اند. او در دوران زمام‌داری‌اش تلاش بسیار کرد تا سیاست انزواگرایانه ژاپن که به ویژه از دوره بعد از جنگ جهانی دوم بر این کشور تحمیل شده بود را پشت سر بگذارد. مهم‌ترین پروژه آبه که البته به دستاوردی هم نینجامید تغییر در ماده 9 قانون اساسی ژاپن بود. این ماده را نیروهای پیروز در جنگ جهانی دوم، و به ویژه ایالات متحده بر این کشور تحمیل کرده بودند و بر مبنای آن مردم ژاپن «به منظور تحقق صلح بین‌المللی بر اساس عدالت و نظم، برای همیشه جنگ را به عنوان وسیله‌ای برای اعمال حاکمیت یک کشور و نیز تهدید با استفاده از زور را به عنوان وسیله حل و فصل اختلافات بین‌المللی مردود می‌شمارند». این ماده نافی گسترش توان نظامی کشور بود، آن هم در منطقه‌ای که تهدید نظامی چین روز به روز گسترده تر می‌شود. هدف آن زمان این بود که ژاپن دیگر هیچ گاه قدرتی نظامی نشود و اساساً به سمت نظامی‌گری نرود.بهرحال  آبه می‌خواست نقش بین‌المللی ژاپن را برجسته کند؛ اختصاص بودجه برای مقابله جهانی با داعش، یا تلاش برای پادرمیانی در منازعات بین‌الملی بخشی از تلاش‌های او بودند برای برجسته‌کردنِ این نقش. او چندباری هم به ایران سفر کرده است و رابطه خوبی هم با دولتمردان ایرانی داشت. هرچند درباره نتایج سفرهایش به تهران همواره تردیدهای جدی وجود داشت. او انگار سیاستمدار پروژه های ناتمام بود. 

در همان جلسه حقوق گمرکی هم که در صلاحیت مجلس شورای اسلامی است، با تنظیم لایحه‌ای دوفوریتی و ارسال آن به مجلس پیگیری شد تا حقوق گمرکی از ۴ درصد به یک درصد کاهش پیدا کند.

سخنگوی دولت در سخنانی نسبت به طرح موضوع «بازگشت ارز ترجیحی» در رسانه‌ها واکنش نشان داد.

علی بهادری جهرمی طی سخنانی با اشاره به موضوع «بازگشت ارز ترجیحی» و طرح آن در برخی رسانه‌ها، اظهار کرد: با توجه به اینکه مطابق قانون بودجه، دولت مکلف شده بود که نرخ ارز مبنای محاسبه عوارض ورودی را نرخ ارز ETS حساب کند (یعنی فرض شود که نرخ ارز نیمایی حساب کند)، این نتیجه‌اش چنین می‌شد که مطابق قانون بودجه تا پیش از این اگر کالایی در حال ورود به کشور بود و می‌خواستیم مشخص کنیم که ارزش ریالی آن چقدر است تا مطابق ارزش ریالی، از آن کالا عوارض گرفته شود - و این در حالی بود که آن کالا با ارز خارجی خریداری شده بود - اهمیت داشت که هر دلار را چند تومان حساب کنیم.

وی افزود: تا پیش از این از سال ۱۳۹۷، این نرخ ارز ۴۲۰۰ تومان فرض می‌شد، یعنی تصور می‌کردیم هر دلار ۴۲۰۰ تومان است. پس یک جنس مثلاً ۱۰ هزار دلاری ضربدر ۴۲۰۰ تومان می‌شد و قیمت تمام شده محاسبه و حقوق ورودی آن محاسبه و دریافت می‌شد.

بهادری جهرمی یادآور شد: قانونگذار در قانون بودجه امسال گفته است که این نرخ ارز که عدد محاسباتی است را ۴۲۰۰ تومان فرض نکنید بلکه همان ارز ETS واقعی را محاسبه کنید. دولت مکلف به اجرای این قانون بود ولی اجرای آن منجر به این می‌شد که نرخ عوارض ورودی نسبت به ۴۲۰۰ تومانی قبلی، پنج شش برابر افزایش یابد.

سخنگوی دولت با تاکید بر اینکه هیئت وزیران پیش از اجرای این قانون در تاریخ ۷ اردیبهشت جلسه‌ای داشت و در آن تصمیم گرفت برای اجرای این قانون، ضریب‌های حقوق گمرکی و سود بازرگانی را کاهش دهد، اظهار کرد: این یک سیاست ترمیمی بود تا آثار تورمی سیاست اصلاح اقتصادی را کاهش دهد و مطابق همین تصمیم، سود بازرگانی برای بسیاری از کالاها کاهش پیدا کرد و ابلاغ شد چون در اختیار هیئت وزیران بود.

وی ادامه داد: در همان جلسه حقوق گمرکی هم که در صلاحیت مجلس شورای اسلامی است، با تنظیم لایحه‌ای دوفوریتی و ارسال آن به مجلس پیگیری شد تا حقوق گمرکی از ۴ درصد به یک درصد کاهش پیدا کند.

بهادری جهرمی یادآور شد: طبیعتاً اگر مجلس همراهی می‌کرد و با نظر دولت موافقت می‌کرد و به قید دوفوریتی رای می‌داد، خیلی پیش از این، سیاست ترمیمی اقتصادی اتفاق می‌افتاد و عملاً با آثار تورمی زیادی در این اصلاح نرخ ارز مبنای محاسبه که در قانون بودجه آمده بود، مواجه نمی‌شدیم. اما در مجلس با این قید دوفوریت موافقت نشد.

سخنگوی دولت تصریح کرد: برخی وزرا و برخی نمایندگان معتقد بودند، دولت چون چند حکم لایحه اصلاحی را باهم تقدیم مجلس کرده، ممکن است که در مخالفت مجلس موثر باشد. در همین زمینه لایحه مجدداً در هیئت وزیران آمد و به صورت مجزا طی دو لایحه تقدیم مجلس شد. یک لایحه دوفوریتی برای همین موضوع کاهش حقوق گمرکی و یک لایحه دوفوریتی برای مباحث دیگر که ناظر به موضوع قیر در لایحه بودجه بود و الان منتظر نظر مجلس در این زمینه هستیم.بهادری جهرمی همچنین تاکید کرد: به هیچ‌وجه هرگز نه دولت پیشنهاد داده و نه لایحه‌ای داده و نه قصد داشته لایحه‌ای بدهد که نرخ ارز مبنای محاسبه را به ۴۲۰۰ تومان برگرداند. دولت پیشنهاد داده که عوارض ورودی که بعداً ضربدر این نرخ ارز می‌شود، کاهش پیدا کند.

وزیر نفت در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: بیش از ۱۰۰۰ مگاوات از ظرفیت نیروگاهی وزارت نفت به شبکه سراسری برق اختصاص یافته است.

جواد اوجی در حساب کاربری‌اش در توئیتر نوشت:  از همکارانم در صنعت نفت برای تامین کامل سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها که سبب پایداری شبکه سراسری برق در تابستان گرم امسال شده، سپاسگزارم.

‌وی ادامه داد: وزارت نفت علاوه بر تولید برق مورد نیاز خود، برای رفاه حال مردم، بیش از ۱۰۰۰ مگاوات از ظرفیت نیروگاهی خود را به شبکه سراسری برق اختصاص داده است.

بر اساس اعلام شرکت مدیریت شبکه برق کشور، روز سه شنبه حد نصاب تاریخی اوج بار از رقم مصرف ۶۸ هزار و ۱۰۷ مگاوات عبور کرد. این در حالی است که میزان مصرف برق کشور روز شنبه ۱۱ تیرماه در ساعت ۱۶:۱۶ به رقم ۶۷ هزار و ۳۱۸ مگاوات رسیده و حد نصاب تاریخی ثبت شده را با رقم ۶۷ هزار و ۱۲ مگاوات در مردادماه سال گذشته تغییر داده بود. با این حال شبکه برق کشور پایدار ماند و برق همه مشترکان مطابق برنامه تامین می‌شود.

قیمت سی‌ان‌جی تغییر نکرده است

وزیر نفت با اشاره به مصوبه دولت در خصوص تعیین کارمزد جایگاه‌های عرضه سی‌ان‌جی، اعلام کرد: قیمت سی‌ان‌جی (گاز طبیعی فشرده) به هیچ عنوان تغییر نکرده و مردم همان قیمت ۴۵۳ تومان به ازای هر مترمکعب را پرداخت می‌کنند.

 

رییس سازمان توسعه تجارت در ادامه سفر خود به صربستان، توافقات جدیدی را در حوزه‌های بانکی، مالی و تجاری با مسئولان این کشور نهایی کرد.

به گزارش امتیاز و به نقل از سازمان توسعه تجارت، علیرضا پیمان پاک، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) که در رأس هیأتی تجاری به بلگراد سفر کرده است، با سینیشا مالی، وزیر دارایی صربستان دیدار و گفت‌وگو کرد.

در این دیدار طرفین بر ایجاد پلتفرم مشترک گمرکی تاکید کرده و مقرر شد که روند ترخیص کالا و استانداردسازی روالها و انطباق روالهای فعلی با محوریت اتاق بازرگانی مشترک و کمیته مشترک تجاری اصلاح شود.

همچنین مقرر شد تا زمینه برقراری ارتباط میان بانک های منتخب دو کشور فراهم شود که وزیر دارایی صربستان در حین برگزاری جلسه دستورات لازم در این خصوص را به بانک های منتخب کشورش ابلاغ کرد.

موضوع دیگری که طرفین در مورد آن به گفتگو پرداختند، موضوع برقراری سیستم کارگزار بین صندوق های بیمه ای دو کشور بود که طرف ایرانی سازوکار طراحی شده را ارائه و طرف صرب نیز با استقبال از این سازوکار صندوق بیمه ای صادرات این کشور را موظف به برقراری ارتباط کارگزاری و صدور تضامین لازم کرد.

تهاتر دیگر موضوعی بود که طرفین در مورد ان به گفتگو پرداختند و با تفاهم بر فهرست کالایی مشخص، مقرر شد این اقدام در دستور کار کارگزاری های منتخب قرار گیرد.همچنین طرفین بر سر تبادلات مالی به صورت رمز ارز توافق کردند و مقرر شد تا به صورت آزمایشی معاملات از این طریق صورت گیرد.

در حوزه سرمایه گذاری های مشترک نیز مقرر شد تا طرفین فرصت های سرمایه گذاری را در اختیار شرکت های یکدیگر قرار دهند.

همچنین جمهوری اسلامی ایران نیز ضمن آمادگی در خصوص صدور خدمات فنی و مهندسی به صربستان، از آمادگی خود برای صادرات در حوزه محصولات دانش بنیان، نانو، تجهیزات پزشکی و داروهای نوترکیب خبر داد که مورد استقبال ویژه طرف صرب قرار گرفت و خواستار انتقال این تکنولوژی ها به صربستان شد.

همچنین علیرضا پیمان پاک با زورنا میهایلوویچ، وزیر معدن و انرژی این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.در انتها نیز طرفین در خصوص تامین انرژی های تجدید پذیر به گفتگو پرداختند که با توجه به وجود زنجیره کامل تامین انرژی خورشیدی در ایران، طرف ایرانی پیشنهادات خود را به طرف صرب اعلام کرد.

 ️  قاسم صفایی نژاد، 

دانش آموخته دکتری مدیریت رسانه دانشگاه تهران

فراهم کردن شرایط برای دیجیتالی کردن نشر، فقط راه‌اندازی چند سکو (پلتفرم) کتابخوانی نیست. پژوهش‌های ملی برای شناسایی چالش‌ها و تعیین اولویت‌ها، تشخیص مسائل بومی و... هم باید مدنظر قرار گیرد.

 یکی از تفاوت‌های انسان با سایر موجودات، توانایی انسان در جمع آوری داده‌ها، پردازش داده‌ها و تبدیل آنها به اطلاعات، ارتقای اطلاعات به دانش و خرد و البته به اشتراک‌گذاری آن است. نشانه‌های این اعمال ارتباطاتی و اطلاعاتی در متن تمدن‌ها و جوامع مختلف در اعصار گوناگون قابل دریافت است: نقاشی روی دیوار غارها، ارسال پیام با دود در قبایل بدوی، سیستم‌های آموزشی سنتی و نو، پرورش دانشمندان و ذخیره و اشتراک گذاری دانش آنان با روش‌های مختلف از شاگردپروری تا کتابخانه‌های بزرگ و در سطحی وسیع‌تر نظام‌های دیوان‌ سالارانه.

همیشه انتقال این دانش و میراث فرهنگی به سایرین در عصر خود و آیندگان مهم بوده است. یک روزی با نقاشی روی دیوار غار این کار انجام می‌گرفت، روزی دیگر پس از اختراع خط با مکتوب کردن آن بر پوست حیوانات و روزی دیگر با اختراع صنعت چاپ، روی کاغذهای ارزان‌قیمت. استفاده درست از فناوری‌های هر عصر که عموما امکاناتی بیش از فناوری عصر قبل از خود دارد و به تعداد بیشتری از مخاطبان دسترسی تولید و مصرف محتوا می‌دهد، همواره یک کار عقلایی بوده است.

دیجیتالی‌سازی یکی از مفاهیم و مباحث اصلی عصر ماست. زندگی شخصی و حرفه‌ای بسیاری از مردمان جهان با فضای دیجیتال گره خورده است. تولید محتوا و مصرف رسانه‌ای، خرید، حمل و نقل، آموزش، پژوهش، ارتباطات انسانی و هر آن چیزی که فکرش را بکنیم توسط فناوری دیجیتال، تسهیل، ارزان یا سریع شده است.

کتاب هم از این قاعده، مستثنی نیست. با این پیشرفت فناوری، دیگر زمان بار کردن چند هزار کتاب روی شتر نیست؛ دیگر لازم نیست وقت دانشمندان را به جابجایی شهری یا بین شهری به منظور دسترسی به کتابخانه‌های بزرگ و غوطه‌ور شدن در انبان اطلاعاتی آنها گرفت. دیگر لازم نیست سیستم‌های پخش و توزیع، تا دورترین نقاط جوامع با هزینه‌های گزاف کتابخانه یا کتابفروشی تأسیس کنند. همه چیز می‌تواند نزد مخاطب به راحتی موجود باشد، البته با فراهم کردن شرایط.

فراهم کردن شرایط برای دیجیتالی کردن نشر، فقط راه‌اندازی چند سکو (پلتفرم) کتابخوانی نیست. پژوهش‌های ملی برای شناسایی چالش‌ها و تعیین اولویت‌ها، تشخیص مسائل بومی، سیاستگذاری و قانونگذاری‌های جدید برای توسعه، اجتماعی‌سازی استفاده از فرصت‌های نشر دیجیتال، تعیین نقش بازیگران مختلف و بسیاری موارد دیگر هم باید مدنظر قرار گیرد.

از سویی دیگر فراهم کردن این شرایط و زیرساخت‌های لازم یک کار ضروری و فوری است. همه می‌دانیم در عصر ما، محتواهای سطحی و کم‌ فایده، بخش قابل توجهی از مصرف رسانه‌ای مردم را به خود اختصاص داده‌اند. این نوع مصرف رسانه‌ای منجر به تصمیمات هیجانی و بدون پشتوانه توسط عموم مردم می‌شود که ما را به سمت جامعه بی‌ثبات خواهد برد.

صاحبان قدرت فاسد معمولا از این نوع مصرف رسانه‌ای استقبال می‌کنند؛ چرا که حواس مردم به لذت آنی ناشی از مصرف آن محتوا پرت می‌شود و دیگر فرصت نظارت بر صاحبان قدرت را از دست می‌دهند، و علاوه‌ بر هدر رفتن وقت، منجر به پر شدن جیب سودجوها که عموما با صاحبان قدرت فاسد در تعامل هستند می‌شود. اما اندیشمندان و دلسوزان جامعه باید به فکر بیشتر کردن سهم مصرف محتوای عمیق میان مردم باشند. محتوای عمیق است که انسان‌ها را به تفکر وامی‌دارد و به آنها آگاهی می‌بخشد.

انس گروه‌هایی از جامعه با یک وسیله (مدیوم) رسانه‌ای، کار را برای تولید و ترویج محتوا روی آن وسیله راحت می‌کند. همانطور که شنیده‌اید مثلا انس مردم با کتاب کاغذی یا حس بوی کاغذ موقع کتابخوانی برای گروهی از مردم مطلوب است؛ اما برای گروه‌های بزرگتری از مردم انس با وسیله‌های دیجیتال به صورت شدیدتر وجود دارد. تلفن‌های همراه که همیشه همراه مردم هستند و روزانه بیش از ۴ ساعت از زمان یک فرد را به خود اختصاص می‌دهند، می‌تواند به جای آنکه منجر به توسعه محتوای سطحی شود، همان نقش را در محتوای عمیق بازی کند. حتی اگر بتوانیم بخشی از این ساعات مصرف را از محتوای سطحی کم کنیم و به محتوای عمیق تبدیل کنیم، گامی رو به جلو برداشته‌ایم. برای این کار لازم است شرایط و لوازم فراهم شود.