تاریخ نویسی و روایت مطرودان 

  محمد هدایتی

سال گذشته در روزنامه گاردین گزارش مفصلی منتشر شد درباره تاریخ نگاری جنگ جهانی اول. این گزارش می کوشد تا برخی از گزاره های بدیهی قلمدادشده درباره این جنگ را به چالش کشد. یکی از این گزاره ها این است که جنگ بزرگ(تا مدت ها به جنگ جهانی اول جنگ بزرگ می گفتند)  پایانی بود بر قرن نوزدهم درخشان اروپا، قرنی که قرن رونق اقتصادی و صلح و صفا بود. این گزاره به معنای نادیده گرفتن تمام آن تنش ها، بی عدالتی های اقتصادی و نژادی قرن نوزدهم بود. قرن نوزدهم قرن استعمار است جایی که اروپاییان تمام جهان غیر غرب را به زور اسلحه و ناوگان دریایی تسخیر کرده و مناسباتی بسیار نابرابرانه را بر قرار کردند. روایت رسمی از این جنگ انبوه دیدگاه های نژادپرستانه  در میان توسعه یافته ترینِ کشورها را نادیده می گیرد و از قرنی انسانی و باشکوه صحبت می کند. استعمار همه جانبه و غیرانسانی را را به میان نمی آورد. گزارش گاردین آمار جالبی می دهد درباره سربازان جنگ جهانی اول. سربازانی که قدرت های جهانی از مستعمراتشان و به زور روانه جبهه های جنگ کردند. این گزارش همچنین نشان می دهد که جهان غیرغربی، با همه بلایایی که بر سرش آمد، و با همه این تلفات تا چه حد از روایت های رسمی غایب است و یادبودها تمام اروپایی است. آنچه در پی می آید ترجمه بخش هایی از این گزارش است.  «️ماکس وبر در سبتامبر 1917 نوشت که« امروز و در جبهه غرب، تفاله های آفریقایی و وحشی های آسیایی و همه دارودسته های دزدان بی ریشه  جهانی روبروی هم قرار گرفته اند». وبر به میلیون ها سرباز و کارگر هندی، آفریقایی، عرب، چینی و ویتنامی اشاره می کرد که در ارتش های بریتانیا و فرانسه به خدمت گرفته شده بودند.  امپریالیست های بریتانیایی، که با کمبود نیروی انسانی در جبهه ها مواجه بودند نزدیک به 4/1 میلیون سرباز هندی را به خدمت خود درآورند .فرانسه نزدیک به 500 هزار نفر را از مستعمره هایش در آفریقا و اندونزی به خدمت فراخواند. نزدیک به 400 هزار نفر آفریقایی- آمریکایی در ارتش آمریکا حاضر بودند. سربازان گمنامِ واقعی جنگ جهانی اول این مبارزان غیر سفید بودند.  هو چی مین می نویسد« پیش از آغاز جنگ، این مردم چیزی جز«بردگانی کثیف محسوب نمی شدند که به هیچ دردی به غیر از کشیدن ارابه ها نمی خورند. اما وقتی ماشین کشتار اروپایی نیازمند طعمه های جدید شد، همین افراد به خدمت فراخوانده شدند. 

اما این مستعمراتی ها در تاریخ عامه جنگ در حاشیه باقی مانده اند. آن ها در مراسماتی مثل «روز یادآوری» جایی ندارند. مراسمات پرشماری که در همه آن ها جنگ جهانی اول خودآزاری شگفت انگیز اروپایی قلمداد می شود. در تمام قرن گذشته، جنگ گسستی عظیم در تمدن غربی مدرن تلقی می شود، فاجعه ای توضیح ناپذیر که قدرت های متمدن اروپایی پس از دوره «صلح طولانی قرن نوزدهم گام به آن نهادند. 

در زمان جنگ جهانی اول همه قدرت های غربی قائل به سلسله مراتبی نژادی بودند که حول پروژه مشترک بسط و گسرتش قلمرویی قرار داشت. در 1917 ویلسون، رییس جمهور آمریکا مقصودش را آشکارا بیان کرد« حفظ قدرت نژاد سفید در برابر زردها» و حفظ «تمدن سفید و سلطه اش بر کره زمین». ایده های مربوط به انتخاب نژادی همه جا حاضر بودند و این اضطراب در نشریه های چون دیلی میل خود را نشان می داد که نگران زنان سفیدپوستی بود که با بومیانی رابطه برقرار می کردند که «وقتی تحریک می شدند بدتر از حیوانات وحشی بودند».

صنعت خودرو؛ هیچ اتفاقی نیفتاد

  امیرحسین کاکایی- کارشناس صنعت خودرو

ادعا و حرف زیاد بوده و است اما آنچه که عملا در بازار خودرو دیده شد چیز خاصی جز نوسانات عادی روزانه قیمتی نبود.در مقطعی از زمان تعداد خودروهای کف زیاد شد و در مقطعی نیز کاهش پیدا کرد و در نتیجه آن قیمت‌ها در بازار خودرو دچار نوسان شد و چه مدیرعامل عوض می‌شد یا خیر این اتفاق می افتاد و هیچ ارتباطی به عملکرد دولت نداشته است. در مجموع متاسفانه دولت تاکنون مسیر را اشتباه رفته است؛ سال گذشته سال پشتیبانی از تولید و مانع زدایی بود اما یک مانع زدایی و یا پشتیبانی از تولید انجام نشد و برعکس در این یک سال تا دلمان بخواهد در خصوص بازار و کنترل آن صحبت شد و دیده شد که بازار کنترل نشد و دولتمردان در کنترل آن موفق نبودند. آقای وزیر آمدن گفتند که صد هزار تا به تولید خواهند افزود و یک میلیون و 350 هزار دستگاه تولید خواهند کرد اما نه در سال گذشته صد هزار دستگاه به تولید افزوده شد بلکه امسال نیز افزایش تولید رخ نداد و وعده‌های آنها در خصوص افزایش کیفیت و صادرات نیز محقق نشد و حتی توسعه داخلی سازی نیز متوقف شده است و هر آنچه که گفتند انجام نشده است. بنده هیچ عجله‌ای ندارم و شاید باید در قضاوت صبر کرد اما آقایان خیلی وعده‌ها دادند برای یک سال اول که به نظر بنده اشتباه کردند و نباید همچین وعده‌هایی می‌دادند و اخیرا نیز کماکان در حال وعده دادن هستند.اولا هیچ دلیلی نداشت چنین وعده های بزرگی بدهند و دوما باید تمرکز را به جای بازار بر روی تولید می گذاشته اند؛ گفتند که تولید را ناگهانی 35 درصد افزایش خواهند داد در زمانی که تراشه های الکترونیکی در دنیا کمیاب شده است و به مشکل برخورده است چگونه می‌خواهند این وعده را عملیاتی کنند و حتی اگر بتوانند در داخل کشور مشکل را حل کنند، مشکلات خارج از کشور را نخواهند توانست برطرف کنند. در نتیجه چرا باید وعده داد که تولید را در عرض 6 ماه صدهزار دستگاه افزایش خواهند داد و این وعده دادن ها اشتباه بود و انرژی آقایان را گرفت و متاسفانه کماکان این کار را انجام می دهند.از طرف دیگر نگاه آنها نیز اشتباه است اینکه با دستور دادن به قیمت‌ها و به طور کلی دستور دادن به بازارها می‌توانید مشکلات را حل کنید اشتباه است و سیاست‌گذار باید مشکلات را به صورت ریشه‌ای در بخش تولید حل کند و در صورتی که تولید رونق گیرد، عرضه افزایش پیدا خواهد کرد و بازار رونق خواهد گرفت و یا برعکس زمانی که قیمت‌ها را سرکوب می کنند در بازار معمولا تولید بیشترین ضربه را خواهد خورد و اقتصاد آسیب پذیر خواهد شد و بازار از تعادل بیشتر خارج خواهد شد که در یک سال گذشته نیز شاهد آن بودیم.

وزیر راه و شهرسازی گفت: در شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب رسید که به انبوه سازانی که در بافت های فرسوده اقدام به نوسازی می کنند، دو طبقه تراکم و پارکینگ اضافه داده شود. رستم قاسمی در خصوص مصوبه جدید و بسته تشویقی نوسازی بافت فرسوده و ویژگی‌های این بسته برای ترغیب مالکان و سرمایه‌گذاران برای نوسازی در بافت فرسوده، توضیح داد: شورای‌عالی شهرسازی و معماری مصوباتی در خصوص ساماندهی به وضعیت محله‌های فرسوده کشور داشته و یکی از دغدغه‌های دولت سیزدهم رسیدگی به این محلات است.وی با بیان اینکه محلات فرسوده در کشور مساحت قابل توجهی دارند که هم به لحاظ ایمنی و هم به لحاظ شرایط زندگی برای مردم زندگی در این محلات مشکلاتی را ایجاد کرده افزود: با وضعیت موجود، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصمیم گرفت یکسری خدماتی به محلات فرسوده برای نوسازی ارائه کند.وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در محلات فرسوده شهری با توجه به ریزدانگی و عدم امکان تردد اتومبیل و حرکت دشوار سیاست‌های تشویقی پیش بینی شد. در بسته تشویقی شهرسازانه نوسازی بافت‌های فرسوده، مقرر شد تا در خصوص قیمت پروانه ساختمان تخفیف مناسبی ارائه شود.  قاسمی در پاسخ به این پرسش که آیا فروش دو طبقه تراکم اضافه در شهر تهران مشکلاتی را در پی خواهد داشت یا خیر؟ گفت: در شورای‌عالی شهرسازی و معماری موضوع به شکل کارشناسی بررسی شده است. اصولاً در بافت‌های فرسوده طبقات بلندمرتبه نداریم. بدین معنا که با ارائه دو طبقه تراکم تشویقی، در این بافت‌ها به سطح معمولی طبقات محلات شهری خواهیم رسید و بنابراین این مشوق حتماً تأثیرگذار خواهد بود.

 

یک نماینده مجلس با بیان اینکه نقش مدیریت واحد در حوزه تولید و تجارت مهم است، گفت: اگر وزارت بازرگانی را تشکیل دهیم به گذشته برگشته‌ و میدان را برای وارداتچی ها باز کرده‌ایم.

علیرضا نظری در مورد احیای وزارت بازرگانی اظهار کرد: تجربه موفق دنیا در مدیریت یکپارچه تولید و تجارت است و تفکیک این دو موضوع می‌تواند آسیب به اقتصاد کشور بزند. در واقع تولید در کشور زمانی می‌تواند رونق یابد که تجارت ناظر بر بخش تولید داخلی باشد و با حمایت از بخش تولید بتواند موجب رشد و تعادل آن شود.

این نماینده مجلس ادامه داد: دولت دوازدهم با اخذ مجوز از سران سه قوه توانست بخشی از وظایف و اختیارات را از وزارت جهاد کشاورزی جدا و به وزارت صنعت، معدن و تجارت محول کند و این مساله باعث شد خسارت زیادی به کشور وارد شود. خوشبختانه در دولت سیزدهم این موضوع اصلاح و بخشی از مباحث کشاورزی از جمله گندم، جو، نهاده‌ها و … از وزرات صنعت، معدن و تجارت منفک شد و مجداً تحت نظر وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت.

وی افزود: با محول شدن بخش‌های کشاورزی به وزارت جهاد کشاورزی از تیر ۱۴۰۰، به نظر می‌رسد در این سیزده ماه کارها خوب پیش رفته است، چرا که تولید با چرخه تجارت در یک زنجیره و صفر تا صد یک مجموعه با یک مدیریت واحد اداره می‌شود و تنها یک نفر پاسخگو است. نظری در خصوص کاهش وظایف وزارت صمت با انتزاع بخش کشاورزی از این مجموعه، بیان کرد: بخش قابل ملاحظه‌ای از اختیارات وزارت صنعت، معدن و تجارت با انتزاع بخش کشاورزی و محول کردن آن به جهاد کشاورزی، کاسته شد و این باعث شد وزارت صمت تنها به مباحث صنعتی و معدنی توجه داشته باشد.

نظری سازوکار تشکیل وزارت بازرگانی را با سیاست‌های اسناد بالادستی در تقابل دانست و تأکید کرد: قطعاً تفکیک وزارت صمت و تشکیل وزارتخانه جدید با سیاست کلان کشور و اسناد بالادستی مغایرت دارد و گسترش سازمان و وزارتخانه جدید، هزینه‌های سنگینی را به کشور تحمیل خواهد کرد. وی با اشاره به اجرای قانون تمرکز وظایف و اختیارات بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی، عنوان کرد: با توجه به شرایط بازار و همچنین جراحی اقتصادی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، به نظر می‌رسد اجرای این قانون به خوبی پیش رفته و این بهترین تصمیم بوده است. در حقیقت اجرای این قانون مهم‌تر از تشکیل وزارتخانه جدا است و تأسیس وزارت بازرگانی به صلاح کشور نیست. نظری نقش مدیریت واحد در حوزه تولید و تجارت را مهم دانست و اظهار کرد: وحدت مدیریتی به نفع تولید ملی بوده و کمک می‌کند تولیدات کشور در بازارهای جهانی از شرایط بهتری برخوردار باشد. در واقع سیاست‌های واردات و صادرات زمانی به ثمر می‌نشیند که مدیریت واحد را در حوزه خود داشته باشد.

 ️ فریبرز ناطقی الهی - بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران و موسس انجمن زبدگان شهر در کشور

شمالی زیبا با ساختمان‌های رویایی و نماهای دل فریب اما با سازه‌هایی وحشتناک ! خلاصه بررسی و بازدید میدانی بنده از سه استان شمالی کشور می باشد که تصور می کنم باید بصورت فوری برای آن فکری جدی شود در غیر اینصورت ...

سالهاست که افتخار شرکت در جلسات سخنرانی در سمینارها و جلسات تخصصی سازه و زلزله را در دانشگاه ها، نظام مهندسی و تشکل های ساخت و ساز در استانهای شمالی کشور را دارم. عموما در دوره‌های یکروزه مبانی اصلی طراحی و طراحی مقاوم در برابر زلزله با مهندسین خوب این استانها را مرور می کنیم تا از یافته های جدید در علم مهندسی زلزله هم در ساخت و ساز های استان بهره گرفته شود.

بعد از شروع کرونا در سه سال گذشته بجز یک مرتبه در رامسر متاسفانه افتخار حضور در این خته زیبا از کشور را نداشتم. در روز های اخیر امکانی فراهم شد تا دوباره از چند پروژه بزرگ و مهم در استانهای گیلان، مازندران و گلستان بازدیدهایی برای رفع برخی ابهامات سازه ای در این پروژه ها را داشته باشم. در طول مسیر از رشت تا گرگان ساخت و سازهای بسیار زیبا با معماری‌های متفاوت و نماهای رویایی در حال ساخت بود که بسیار مورد توجه‌ام

قرار گرفت. تعداد زیادی ساختمان ۳ الی۴ طبقه، یا مراکز تجاری بلند مرتبه که عموما از اسکلت بتنی با دیوار های پرکننده از نوع بلوک با ارتفاع بلندتر در طبقه اول (برای امور تجاری) بدون دیوار بتنی برشی بجز موارد نادر که در حال اتمام یا در مراحل آخر ساخت بود ؟

به دلیل کنجکاوی، از برخی از این سازه ها بازدید حضوری کردم، تا از نزدیک نحوه طراحی و ساخت این تعداد زیاد و انبوه منابع مالی را که در این نوع ساخت و سازه خاص در حال مصرف است شاهد باشم. متاسفانه آنچه دیدم بسیار نا امید کننده بود.

۱- عموم فونداسیون ها را با آن شرایط خاک سست در منطقه، بسیار ضعیف ارزیابی می کنم

۲- بتن ها در تیر و ستونها در اکثر سازه ها دارای کیفیت ضعیف تا بسیار بد، ارزیابی می کنم

۳- تیرچه ها عموما خیلی بد در ساختمانهای کوتاه و در پروژه های بزرگتر هم گاها سقف وافل که عملکردش را در متروپل آبادان دیدیم انهم بدون زلزله !

۴- فریم و اسکلت ها غالبا بدون لحاظ نمودن طبقه بلندتر (طبقه نرم) طراحی و اجرا می شودند که خود یک عامل اصلی در تخریب در زمان زلزله است

۵- دیوارهای پر کننده فاقد بست های دیوار یا همان وال پست ها می باشند که در یک تکان در اندرکنش با اسکلت همه خرد و خواهند ریخت یا ترک ها عمیق و وسیع را تجربه خواهند کرد

۶- اسکلت ها مبانی و مفهوم اسکلت واقعی را تامین نمی کردند، در اکثر ساختمانها بدلیل عرض کم یا دو ستون یا ستونهای مستطیلی شکل برای ایجاد ممان اینرسی بیشتر حول آن محور اجرا شده است که خود مشکلات اساسی در توزیع یکنواخت بارهای زلزله را ایجاد خواهد نمود. عملا دیافراگم (کف ها و سقف ها) در این شکل اسکلت، ضوابط صلبیت را تحت هیچ شرایطی ارضا نمی تواند بکنند

۷- بلوک ها داخل اسکلت ها چیده و جای پنجره ها خالی بدون نعل درگاه مناسب تا نصب آنها بعدا صورت بگیرد که در زلزله بدون شک به بیرون پرتاب خواهند شد

۸- در صورت وجود دیوار برشی، آنچه رویت شده در طبقه ای قطع و ادامه داده نشده بود، این عمل باعث‌ تغیر سختی فاحش بین دو طبقه خواهد شد که شکست سختی به سازه ها وارد خواهد نمود.

۹- حداقل بنده رعایت شرایط گره در اسکلت ها که شامل اتصال کاملا قویتر از ستون و تیر و ستون قویتر از تیر (ستون قوی- تیر مناسب) ندیدم که از عوامل اصلی آسیب در زلزله است و بسیاری موارد دیگر که خلاصه ساخت و ساز این سه استان خیلی با مفاهیم مهندسی سازه و زلزله فاصله داشت.

با توجه به زلزله خیز بودن این استانها بخصوص راستای البرز که عموما دیر دیر زلزله دارد ولی غالبا بزرگ و مهلک هستند اگر یک زلزله زیر هر یک از شهرهای این سه استان رخ دهد بدون شک ساختمانهای کوتاه نابود خواهند شد، بدلیل محتوی فرکانسی و اگر حوزه نزدیک که با توجه به کثرت شهرهای نزدبک به هم، که عملا برای شهر های دیگر همان معنی حوزه نزدیک باشد ساختمانهای بلند نیز منهدم خواهند شد. لذا در یک کلام باید دقت داشت که کلیه سازه های این استانها در خطر جدی زلزله قرار می گیرند، شاید تجربه زلزله رودبار منجیل دوباره با وسعت خیلی بزرگتر در انتظار باشد.

توصیه جدیتر از جدی من برای نظامات مهندسی استانهای زیبای کشورم این است که علی رغم اینکه انبوهی از این بناها بدلیل بی دقتی ساخته شده است که حقیقتا نباید می شد و عملا سه استان یاد شده را بصورت واقعی در زمره شهرهای آسیب پذیر برای زلزله آینده قرار داده است و در زمان زلزله هزینه غیر قابل جبرانی از مرگ و میر تا اقتصادی و اجتماعی و ... بر پیکره ملت و کشور خواهد گذاشت، با جدیت تمام به مسولان استانها یاداوری میکنم حتما بازنگری فوری در نحوه طراحی و ساخت و باز آموزی مهندسین صورت پذیرد و کنترل های جدی الزامی شود و فکری برای ساختمانهای بسیار آسیب پذیر موجود و بنا شده شود