صف‌هایی به یاد دهه شصت

 محمد هدایتی 

احتمالاً در هر گزارش یا تحلیل فرهنگی و اجتماعی از دهه شصت که معطوف باشد به ذکر ویژگی های آن زمان اشاره ای هم به پدیده «صف» خواهد شد. جنگ بود و اقتصاد جنگی؛ کمبودهایی که باید با مدیریت جبران می شد. لاجرم «کوپن» به یک دارایی ارزشمند و حتی قابل مبادله بدل شده بود؛ تقریباً برای همه کالاها، از شیر و روغن و نان و قند و شکر گرفته، تا حتی سیگار؛ همه با کوپن دولتی.  فاصله زیادی بود بین قیمت دولتی و بازاری کالاها و برای بسیاری از خانوارها مراجعه به «بازار» غیرممکن. حالا برخی ها در تحلیل آن دوره می گویند که با وجود سختی بسیار، حداقل ها کمابیش فراهم می شد. دولت، دولتی توزیع‌گر بود که می بایست کالاهای اساسی را میان مردم توزیع کند و این وسط دست دلالان را کوتاه کند. که همیشه در اقتصادها حاضر بودند و هستند و تنها نقش شان ممکن است کم یا زیاد شود. که گویا در این سال ها بسیار بیشتر هم شده. بهرحال در ان اقتصاد دولتی و «کوپنی» طبیعی بود که جایگاه «صف» با اهمیت باشد. محال بود از خیابان یا راسته ای گذر کنی بی دیدن صفی. گروهی کوپن به دست منتظر توزیع روغن بودند، آن سوتر جماعتی جعبه شیشه های خالی شیر را همراه داشتند و در انتظار بودند. این ها صف‌هایی بود طویل، شاید نه هر روزه. اما صفی هم بود روزانه و تقریبا همیشگی؛ صف نان. تعداد نانوایی ها کم بود، جمعیت زیاد بود، خانوارها هم حداقل پنج یا شش نفره و اغلب بیشتر. قوت غالب بود. نانوایی ها نیز سنتی، هنوز ماشینی نشده. و چقدر طول می کشید گرفتن نان، و چه دستاوردی بود؛ دستاوردی اما موقت، تا فردا. جنگ تمام شد، کوپن هم کم کم؛ نانوایی ها بیشتر شدند و مکانیزه، رشد جمعیت کمتر. ذائقه غذایی هم تغییر کرد. صف‌های نان آب رفتند. حالا از دور نانوایی ها را می دیدی مشغول کار و کپه ای نان تلنبار شده. هر وقت دلت خواست، هر چندتا. نزاع های داخل صف و نوبت من است و آقا من زودتر آمدم تمام شد. اما نه. حالا انگار داستان صف های نان ورق دیگری خورده است. چندماه پیش بود که قیمت نان های فانتزی چندبرابر شد، مثل قیمت خیلی کالاهای دیگر، مثل آرد. کارتخوان هایی هم در نانوایی ها نصب کردند. به یک باره صف ها دوباره تشکیل شدند، ابتدا چندنفر و روزهای بعد ناگهان برگشتیم به دهه شصت. صف های طولانی. نانواها دوباره بادی در غبغب انداختند، حالا مدیریت وقت ملت دوباره در اختیارشان قرار گرفته بود.  چرا دوباره صف؟ گویا دیگر کسی نمی تواند نان فانتزی بخرد، گران است. کمبود یا گرانی بقیه کالاها و اغذیه ها را هم باید با نان جبران کرد. این وسط می گویند برخی نانوایی ها پخت نمی کنند و آرد را می فروشند. حالا برخی روزنامه ها و سایت ها گزارش هایی پخش کرده اند از این که مثلا در زاهدان گرفتن نان، نیم روز طول می کشد. مسئولان هم گفته اند دلیلش را دقیق نمی دانیم و در دست بررسی است. در دیگر شهرها هم به همین منوال. اما داستان این بار عین دهه شصت نیست. در دهه شصت مسئولیت ایستادن در صف و گرفتن نان بیشتر با بچه ها و نوجوانان بود. حالا اما بیشتر با میان سالان و بزرگترها. خوب که نگاه کنی می بینی چهره ها آشنا هستند؛ این هایی که در صف ایستاده اند، همان ایستادگانِ دهه شصتند و احتمالاً با همان اضطراب ها. شکسته تر، بعضی سپیدمو، بعضی بی مو. چندسالی در حضورشان وقفه افتاده بود. دوباره به جای شان برگشته اند. یک عمر ایستادگی در پای صف. 

 

از پله تا دایی!

 ️ محسن بهره دار 

فوتبال ورزشی است که همیشه ستاره ها و قهرمانان در آن شان و جایگاه مشخص و ویژه ای دارند و همواره مورد احترام جامعه جهانی و مردم و هواداران فوتبال بوده است.

از زمان پیدایش فوتبال همواره ستارگان بزرگ فوتبال مظهر بزرگی آن کشور بوده اند و چه بسا ستارگان فوتبالی در جهان می باشند که از بسیاری از ستارگان هنری یا حتی سیاستمداران در جهان شناخته شده تر می باشند. در حالی که در همین یکی، دو هفته گذشته جهان فوتبال اسطوره بزرگ برزیلی خود پله را از دست داد و در مراسم تشییع جنازه او اینفانتینو و بزرگترین چهره های ورزشی و سیاسی و فرهنگی و هنری در مراسم او حضور داشتند و همه هواداران فوتبال بزرگی او را درک کردند.برزیل سال‌ های زیادی است که با فوتبال شناخته می شود و ابهت کشور برزیل از زمان گذشته روی ستارگان بزرگ فوتبال بوده و همگان می دانیم که برزیل نه ابرقدرت جهانی بوده، نه جزء بزرگترین اقتصادهای جهان می باشد و اکنون جز کشورهای در حال توسعه می باشد.برزیل همیشه از ستارگان فوتبال خود بیشترین استفاده سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را برده است و همگان در همه زمینه های ورزشی مثل قرعه‌کشی جام جهانی و قهرمانی های جهان و در هر مراسم ترین های فیفا و یوفا همیشه ستارگان بزرگ فوتبال برزیلی حضور داشته است و همین باعث اعتبار برای کشور برزیل شده است. در نقطه مقابل پله و ابهت او در مراسم تشییع که نشان داد که مردم هر کشور چقدر برای قهرمانان خود ارزش و اعتبار قائل باشند، در کشورمان مدتهاست که  به اسطوره های فوتبال کشورمان مستقیم و غیرمستقیم توهین می شود.مگر در کشورمان چند علی داریم که به او توهین می شود، علی دایی که در قرعه‌کشی بزرگترین رویداد فوتبالی جهان یعنی جام جهانی جز چند بازیکن بزرگی که همگی اسطوره های جهان فوتبال می باشند، حضور داشته برای کشورمان و قاره آسیا یک افتخار به حساب می‌آید.ارزش و احترام قهرمانان جهان نه در زمین فوتبال که بیشتر در مردم داری و کمک به مردم خود مشخص می‌شود و چه بسیار ستارگان بزرگ فوتبال که از نظر تکنیکی و فوتبالی بهترین گلزنان و بازیکنان جهان، قاره یا سرزمین خود بوده اند و با پایان یافتن فوتبال خود آن‌ها برای همیشه فراموش شدند.علی دایی اکنون قهرمان ملی و یک انسان و اسطوره بزرگ فوتبال کشورمان می باشد و جایگاه اخلاقی و اجتماعی او در نزد افکار عمومی و مردم در جایگاه یک قهرمان می باشد. اکنون این سوال پیش می آید که چرا و چگونه و به دستور چه کسی یا کسانی حمله به اسطوره های فوتبال از جمله گل محمدی،  دایی و دیگر پیشکسوتان قدیمی صادره شده و دلیل توهین آن‌ها در رسانه‌ها چیست. هواداران فوتبال و مردم عادی در شبکه‌های اجتماعی با حمایت از اسطوره های فوتبال خود بدون اینکه در آن رنگ ها به میان بیاید با اتحاد هواداران سرخابی به افرادی که در قامت یک مجری کوچک که خواسته یا ناخواسته در دام عوامل دیگر افتاده یا برای مزاح این سخنان را بیان کرده، درس بزرگی دادند تا بدانند که مردم در دفاع از اسطوره های خود با هیچکس شوخی ندارند.در آخر اینکه همگان دیدیم که کشورهای دیگر از جمله برزیل در مراسم تشییع پله یا مردم آرژانتین در تقدیر و احترام و ابهتی که در همین جام جهانی به مسی داشتند، با برخورد چند عده با اسطوره بزرگی چون دایی که هر کشوری آرزوی داشتن آن را داشتند، مقایسه کنید و ببینید که دنیا چگونه به اسطوره های خود می بالد. هر چند که در این قضیه مردم و ورزشکاران در حدی بی سابقه از اسطوره های خود حمایت کردند.

 

سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: بین ۷۰ تا ۸۵ درصد آبخوان‌ها صدمه دیده اند و تنها بین ۵ تا ۱۰ درصد آنها ترمیم شده اند که همین مساله موجب شده ورودی همه سدها نسبت به خروجی منفی شود.

ذبیح الله اعظمی در گفت و گوی رادیویی اظهار کرد: بنا بر آمار دقیق هواشناسی، در ۵۳ سال اخیر، ۳۳ درصد خشکسالی شدید و ۳۱ درصد ترسالی داشته ایم.

سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس تصریح کرد: در ۵۰ سال اخیر تقریباً یک درجه هوا گرم‌تر شده و این تغییرات اقلیمی، شدیدترین صدمات را به آبخیزداران وارد کرده است.

وی ادامه داد: در ایران بین ۷۰ تا ۸۵ درصد آبخوان‌ها صدمه دیده اند و ما توانسته ایم تنها پنج تا ۱۰ درصد آن‌ها را ترمیم کنیم. وقتی آبخوان‌ها و آبخیزها را تقویت نکرده ایم و روان آب‌هایمان کم شده، معمولاً ورودی همه سدها نسبت به خروجی منفی می‌شود.

سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس گفت: حدود ۸۰ درصد از منابع آبی کشور را استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان، یزد، هرمزگان، همدان و البرز برداشت می‌کنند و اگر دولت لایحه آبخوان داری و آبخیزداری را هر چه زودتر تصویب و به مجلس ارائه نکند و بودجه اش را نبیند، ما در سال‌های بعد حتماً دچار آسیب خواهیم شد.

وزیر رفاه گفت: در لایحه بودجه ۱۴۰۲ و نشست شورای عالی هماهنگی اقتصادی و نشست سران قوا بنا شده تمام مطالبات صندوق‌های بازنشستگی، پرداخت و تسویه شود.

به گزارش امتیاز و به نقل از روابط‌عمومی و امور بین الملل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، سیدصولت مرتضوی به همراه تعدادی از معاونین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با حضور در صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در جریان آخرین روند اجرای فعالیت‌های صندوق در دولت مردمی سیزدهم قرار گرفت.مرتضوی ضمن تقدیر و تشکر از تلاش‌های مجموعه مدیران صندوق، کارکنان و کارگزاران، گفت: اقدامات خوب و جدی از زمان استقرار دولت سیزدهم در این صندوق انجام گرفته است که امیدوارم همین روند با قوت و قدرت در ستاد و استان‌ها ادامه داشته باشد. بهبود شاخص‌های عملکردی و حفظ پایداری صندوق (تعادل در منابع و مصارف) همانند گذشته، در آینده نیز بر اساس برنامه عملیاتی راهبردی باید در دستور کار قرار گیرد. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی عبور صندوق از بنگاه داری به سوی سهام داری به همراه نظارت عالیه در راستای افزایش پرداخت مستمری صندوق را بسیار خوب ارزیابی کرده و گفت: در لایحه بودجه ۱۴۰۲ و نشست شورای عالی هماهنگی اقتصادی و نشست سران قوا بنا شده است که تمام مطالبات صندوق‌ها پرداخت و تسویه شود.

 ️ حسین آخانی - استاد دانشگاه و فعال محیط‌زیست

جناب استاندار استان کهکیلویه و بویر احمد از قول حضرتعالی مطالبی در خبرگزاری‌ها (منجمله تسنیم و فارس) منتشر شده است «که یک عده بیمار و یک عده‌ای هم معاند نظام و یک عده‌ای دیگر حقوق بگیر برای تخریب نظام و کارهای بزرگ صورت گرفته در آن هستند با بیان اینکه این سد را از سال گذشته تاکنون به صورت جد برای تحول استان در دستور کار قرار دادیم یادآور شد: سد آبگیری خواهد شد و به چرخه توسعه کشور و استان خواهد آمد زیرا مطالعات آن نشان داده که خلاف این دروغ‌ها است.»  

من نمی دانم مخاطب شما فرد خاصی است و یا همه مخالفان را خطاب را کرده‌اید. در رزومه شما دیدم که دکترای حقوق هم دارید. کسی که با الفبای حقوق آشناست بهتر از من زیست شناس به اشکالات حقوقی این جنس حرف‌ها آشناست. اگر فرد خاصی که یکی از این سه ویژگی بیمار، معاند و حقوق بگیر مخالف سد چم شیر و یا ترکیبی از آنها را می شناسید لطف بفرمایید مشخص کنید. اینکه فرموده اید اگر قرار است کسی درباره آن حرف بزند باید وزارت نیرو بگوید که مشکل دارد با کدام منطق حقوقی و علمی می‌خواند!

جناب استاندار، مخالفان سد چم شیر بسیارند. جامعه محیط زیستی کشور و هزاران هزار متخصص با آبگیری این سد پر مسئله مخالفند. تا به حال ۲۳۱۸۹ نفر هم در کارزاری به مقامات خواستار جلوگیری از آبگیری این سد شده‌اند. سه انجمن مهم علمی کشور و ۲۰ متخصص شناخته شده در نامه‌ای به مسئولین با نام و امضای خودشان اعلام کرده‌اند که باید جلوی فاجعه را گرفت. کمیسیون اصل ۹۰ مجلس تا روشن شدن ابهامات پروژه با آبگیری آن مخالف است. سازمان حفاظت محیط زیست صراحتا هم توسط رئیس سازمان و هم توسط معاون سازمان به ریاست جمهوری و وزارت نیرو دلایل علمی خود را گفته‌اند. آیا همه اینها بیمار، معاند و حقوق بگیرند؟ آیا اینها همه دروغ می‌گویند؟

جناب استاندار، تنها چیزی را که هرگز نمی‌توان دروغ گفت شوری آب، چشمه های شور، رخنمون نمکی و جنس سازندی است که میلیون‌ها سال از استقرار آن در یک منطقه می‌گذرد. اتهامات شما از جنس فشارهای سیاسی برای آبگیری سدی پر ابهام است که نتیجه آن بحران آب و آلودگی در کشور شده است. بنده به عنوان استاد دانشگاه تهران که حقوق بگیر دولت جمهوری اسلامی ایران هستم طبق وظیفه اخلاقی و حرفه‌ای و بر اساس پژوهش های علمی و گزارشات شرکت‌های مشاور و نهادهای رسمی در کنار سازمان حفاظت محیط زیست و جامعه علمی خود را مقید به دیده‌بانی از سرمایه‌های زیستی این سرزمین طبق اصل ۵۰ قانون اساسی می‌دانم.

اگر یک دلیل برای مخالفت من با آبگیری سد چم شیر لازم باشد همین اظهارات سراسر غیر علمی، تهمت زدن و تاکید بر استفاده آب سد چم شیر برای صنایع پتروشیمی و پالایشگاه کافی است. اگر سوابق پروژه را مطالعه کنید خواهید دید که بر اساس گزارش ارزیابی قرار بوده است که این سد برای برای آب شرب و کشاورزی استفاده شود. به نظر می رسد با افشای نتایج مطالعات که در اکثر آنها کیفیت آب مورد تردید بوده است با تغییر هدف گذاری اولیه از شرب به صنعت، هزینه کرد هزاران میلیاردی از بودجه‌های کشور توجیه می‌شود.

جناب استاندار محترم: کشور ایران به اندازه کافی آسیب نابودی رودخانه‌ها برای احداث صنایع آلاینده را دیده است. خشک شدن زاینده رود به کام فولاد مبارکه و ذوب آهن و به ضرر نابودی بهترین شهر توریستی ایران تمام شد. ایران یک سرزمین یکپارچه است. بنانیست به خاطر ایجاد صنایع یک منطقه، محیط زیست یک حوضه آبریز در چندین استان نابود شده و با شور شدن زمین‌های کشاورزی و گسترش گرد و خاک سلامت بخش مهمی از کشورمان آسیب دیده و مشکلات جدی مهاجرت و تهدید امنیتی برای کشور بوجود آید.

استان زیبای کهکیلویه بخشی از پاره تن ایران عزیز است و با داشتن رودخانه زهره و چشم اندازهای زیبا حتی در سازند گچساران ظرفیت‌های فوق العاده گردشگری دارد که اگر فقط بخشی از پول ساخت سد چم شیر برای آن هزینه می‌شد درآمدهای پایدار و سالم برای مردم دوست داشتنی منطقه ایجاد می‌کرد.

در هر حال امیدوارم با عذر خواهی از سخنان غیر حرفه‌ای خود در راستای حفط این سرزمین همراهی کنید تا آنطور که آقای دکتر سلاجقه گفته اند «از تکرار گتوند دوم» جلوگیری شود.