|
تاثیرات تصویب «لایحهی دولت» بر قیمتها چگونه خواهد بود؟
جلوی تورم گرفته نشود، مشکلات جدیتر خواهد شد
3 کاهش 30 درصدی خرید میوه؛
عراق واردات ۷ محصول ایران را متوقف کرد
3 گزارش «امتیاز» در مورد ضرورت تعیین تکلیف بیشناسنامهها
پایان تولد کودکان بیهویت
2 سرمقاله
چندصداییِ خطرناک
محمد هدایتی
یکی از راهها برای تحلیل وضعیت جوامع و حتی نهادها و سازمانهای اجتماعی بررسی این مسئله است که تا چه حد به چندصدایی مجال بروز میدهند. استدلال این است که چندصدایی امکان گفتگو درباره مسائل مختلف را فراهم میکند، خرد جمعی را حاکم میکند و در نهایت موضوع و مسئلهِ در دست بررسی از زوایای مختلف نگریسته می شود و همین زمینه ساز تصمیمات بهتر است. چندصدایی خود یکی از ویژگیهای جوامعی است که اصطلاحاً «دموکراتیک» خوانده میشوند. در مقابل تک صدایی به نوعی انحصار راه میبرد و عموماً به نوعی بستگیِ و انزوای فکری نهادها منجر می شود. در این شرایط راه های بدیل دیده نمی شوند و نوعی تقلیل گرایی بر تصمیمات و اقدامات حاکم می شود. تک صدایی ویژگی سیستم های بسته یا به تعبیر داگلاس نورث سیستم های با «دسترسی محدود» هم هست.
اما چندصدایی و تک صدایی دو سر یک طیف هستند و در میان این دو انواع حالات و وضعیت ها را می توان تصور کرد. و البته مسئله مهم این است که جدای از این ایده های کلی، به این فکر کنیم که در وضعیت های مشخص و انضمامی چه حالتی مطلوب است و بیشترین کارایی را دارد. گاهی چندصدایی خود به نوعی اغتشاش و آشوب دامن می زند. بخصوص در سیستم هایی که مسئله «هماهنگی» بسیار مهم است و تصمیمات باید با سرعت بیشتر اتخاذ شوند و اقدامات هم گاهی عاجلند. نگاهی به آرایش اقتصادی دولت در ایران تصویری به دست میدهد از اینکه چرا گاهی چندصدایی و پراکندگی، بدون وجود سازوکارهایِ موثر هماهنگی، میتواند خطرناک باشد.
یکی از مواردی که درباره دولت سیزدهم به آن اشاره شده است چندصداییِ بسیار در دستگاه های اقتصادی دولت است. وزرای اقتصادی کابینه، معاون اول، دستیار ویژه اقتصادی و انبوهی نهاد دیگر متولی تصمیم گیری در عرصه اقتصاد شده اند و انچه در یک سال اخیر شاهد بوده ایم پراکندگی و ناهماهنگی میان آن هاست. جدای از نقل قول های مختلف و گاهاً متعارضی که از ان ها شنیده میشود انگار هیچ نوعی برنامه نظری و عملی مشخص و مشترکی میان آن ها وجود ندارد. گاه تفاوت ها به حدی است که باور اینکه از اساس برنامه و استراتژی مشترکی وجود داشته باشد دشوار می شود. این مسئله با اعتراض نمایندگان مجلس هم مواجه شده است؛ تا جایی که برخی از نمایندگان مجلس هم از فقدان هماهنگی و همسویی میان افراد و نهادهای اقتصادی دولت صحبت کرده اند. در چنین شرایطی است که می توان گفت وجود اشخاص و نهادهای مختلف در اقتصاد، نتوانسته است یک چندصداییِ کارا خلق کند و اتفاقاً به نوعی آشفتگی و تودرتویی نهادی ناکارا منجر شده است.
در دیدار رئیس سازمان سینمایی با وزیر فرهنگ عراق عنوان شد:
لزوم ایجاد ساختار آموزشی سینمای جوان ایران در عراق
8 کاندیدای انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال:
ایران ظرفیت حضور در میان 10 قدرت برتر فوتبال جهان را دارد
4 یادداشت
شاملوی زبان؛ فراتر از شعر و ادبیات
مهرداد خدیر
دوم مرداد یا به تعبیر درستتر دوم اَمرداد ، یادآور خاموشی احمد شاملو نویسنده، مترجم، روزنامهنگار، شاعر، فعال مدنی و چهرۀ فرهنگساز و فرهنگنویس ایران است که نه تنها ادیب به معنی مصطلح کلمه نبود که با ادیبان کلاسیک نیز سر سازگاری نداشت (و نماد آنان - دکتر حمیدی- را بر دار شعر خود آونگ کرده بود!)
نام او اما چنان با ادبیات گره خورده که وجه شاعری او را پررنگتر ساخته حال آنکه شعر تنها یک وجه او بود و بیشتر دلمشغول زبان فارسی بود چندان که پیرانهسر و در اوج بیماری و بی نیاز مالی دست در کار ترجمۀ دیگری از «دُن آرام» شد تا هم روزها را تنها با درد نگذراند و هم قابلیتهای زبان فارسی را به نمایش گذارد اگرچه کسانی به حساب اختلافات قدیمی او با مترجم قدیمی کتاب (بهآذین) گذاشتند.چون طی این 22 سال که از مرگ شاملو میگذرد چند نوبت دربارۀ او نوشتهام ، قصد تکرار ندارم چرا که مخاطب با جستوجویی ساده میتواند بیابد و بخواند و با مراجعه به بخش ذیل مطالب این نویسنده نیز در دسترس است. اما آنها بیشتر دربارۀ بمداد شاعر بود و این چند سطر معطوف به زبان است، زبان فارسی.
از این رو این نوشته بی هیچ رجوع و بازخوانی متون قبلی به قصد یادآوری همین وجه دیگر از این مختلفالاضلاع (تعبیر دکتر شفیعی کدکنی )است و چنان که اشاره شد دلبستگی و نقش او در بالیدن و زایش زبان فارسی ،جدای ادبیات. شعر و ادبیات که جای خود دارد. چرا که زبان، همان ادبیات نیست و از این رو میگویند «زبان و ادبیات فارسی» یا «زبان و ادبیات انگلیسی». چندان که کم نیستند کسانی که زبان انگلیسی را نیکو میدانند و طبعا از عهدۀ خواندن متون به این زبان ومکالمه با آن برمیآیند ولی قادر به خواندن و فهم آثار شکسپیر یا رمانهای کلاسیک به زبان انگلیسی نیستند یا به عکس، استادان ادبیات انگلیسی که در این عرصه محدودند اما به زبان انگلیسی و نقش ارتباطی آن یاری چندانی نرساندهاند. شاملو اما دو پروژۀ زبان و ادبیات را جدا پیش میبرد و نه از جنبههای ارتباطی زبان در کار روزنامه نگاری غافل بود نه از توانش زایش زبان فارسی با الهام از گفتار مردمان نه تکیه بر ادبیات ادیبان.*
دریغا که تا سخن از زبان فارسی میرود کسانی موضع میگیرند و گمان میکنند در نفی خرده فرهنگهاست و آن قدر تاریخ نخواندهاند تا بدانند سلطان سلیم عثمانی دیوان شعر به زبان فارسی دارد و شاه اسماعیل صفوی دیوان شعر به زبان ترکی. یا درون دربار قاجار به ترکی صحبت می کردهاند و زبان رسمی و اداری فارسی بوده و برخی از پادشاهان یا خلفای اولیۀ عثمانی هم به فارسی سخن میگفتهاند.
این نکته بیان شد تا کسانی درصدد برنیایند از این زاویه بنگرند که اتفاقا شاملو بر خلاف اشتهار به عنوان شاعر ملی نگاه ملیگرایانه نداشته و هرگز ایرانشهری به مفهوم امروز نبوده است.اهمیت زبان نزد شاملو چنان است که یکی از ستونهای کاخ شعر خود را بر نثر قرن پنجم پایه گذاشت کما اینکه «شیرآهن کوه مردا که تو بودی» یادآور نثر ابوالفضل بیهقی در «حسنک وزیر» است آنجا که میگوید: «بزرگا مردا که این پسرم بود.» مهمترین ویژگی شاملو این بود که زبان را از مردم آموخته بود و در گفتوگو با ناصر حریری در نیمۀ دهۀ 60 خورشیدی میگوید: «من زبان را مستقیما از مردم آموختهام. یکی از کارهای من گردآوری فرهنگ توده بوده است. قدرت القایی این زبان مبهوت کننده است. چرا نباید از آن بهره جُست و پایش را به تالار سوت و کور فرهنگ رسمی باز نکرد؟»
در نگاه او شعر «یک حادثه» است. منتها حادثه ای که سببساز آن زمان و مکان است اما شکلبندی آن در زبان صورت میگیرد و باید بتوان از همۀ ظرفیت های زبان برای آن بهره گرفت. در این توضیح هم روشن است که دغدغۀ تمام وقت شاملو، زبان بوده نه ادبیات و شعر اما هرگاه در این میانه ناگهان شعری به ذهن او میآمده میسروده و مینوشته است.
آیدای نازنین گفته گاهی چنان شتاب داشته در نوشتن شعری که به ذهن او آمده که اگر کاغذی نمییافته روی دیوار می نوشته است.
یادم نمیآید چه کسی بود که گفت نمیدانم حافظ شیدایی بود که هنگام شعر گفتن عاقل میشد یا عاقلی بود که در زمان سرایش شعر شیدا میشد.
دربارۀ شاملو اما با قاطعیت میتوانیم گفت عاقلی بود که تنها در لحظات شعر شیدا میشد آن هم نه از جنس شیدایی دیگران چرا که اشعار او نیز باز همه از جنس خِرَد است از این رو اگر قرار بر تشبیه باشد چون وجه زبانی او بر ادبیات و شعر میچربد ماننده کردن به فردوسی شایستهتر است تا حافظ هرچند از حیث موسیقی درونی بیشک حافظانه است و خود گفته بود «شعر در من، عقدۀ فرو خوردۀ موسیقی است. من میبایست آهنگساز میشدم اما فقر فرهنکی و مادی خانواده به من چنین امکانی نداد. فقط بعدها توانستم دو سالی از وقتم را صرف آموختن آرمونی و کمپوزیسیون کنم تا شنوندۀ بهتری باشم.» - (و شگفتا که سیمایش هم بیشتر به بتهوون میمانست تا شاعران خودمان).
میدانم کسانی شگفت زده خواهند شد که شاملو که به فردوسی طعنه زده و رنجش دوستداران خود را نیز در پی داشت اما آن سخنرانی در نفی سنت بود و برای کاشتن بذر تردید در نگاه به گذشتهها و چون رند بود سراغ فردوسی رفت تا هزینۀ سیاسی و ایدیولوژیک نپردازد و نمیدانست همین دستمایه انتقام خواهد شد.
«امتیاز» چالشهای ژاوی در ایالت کاتالونیا را بررسی کرد؛
انقلاب ژاوی در بارسلونای عصر جدید
5 شکلگیری پاتوقهای موزاییکی معتادان در شمال تهران؛
هشدار نسبت به آمار بالای نقاط بیدفاع تاریک در پایتخت
2 برای اولین بار در تهران برگزار شد؛
همایش بزرگ تجار و کارآفرینان ایرانی-ارمنی
3 اتمامحجت مالیاتی با صاحبان خانه و خودروهای لوکس؛
تا ماه بعد مالیات ندهید، اموالتان توقیف میشود!
3 |
|
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108752
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108753
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108754
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108755
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108756
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108757
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108759
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108797
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108798
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108799
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/10796/31681/108800
|
عناوین این صفحه
- جلوی تورم گرفته نشود، مشکلات جدیتر خواهد شد
- عراق واردات ۷ محصول ایران را متوقف کرد
- پایان تولد کودکان بیهویت
- سرمقاله
- لزوم ایجاد ساختار آموزشی سینمای جوان ایران در عراق
- ایران ظرفیت حضور در میان 10 قدرت برتر فوتبال جهان را دارد
- یادداشت
- انقلاب ژاوی در بارسلونای عصر جدید
- هشدار نسبت به آمار بالای نقاط بیدفاع تاریک در پایتخت
- همایش بزرگ تجار و کارآفرینان ایرانی-ارمنی
- تا ماه بعد مالیات ندهید، اموالتان توقیف میشود!