کتاب «تاریخ موسیقی خاورزمین؛ ایران بزرگ و سرزمین های مجاور» نوشته هنری جورج فارمر با ترجمه بهزاد باشی به‌تازگی توسط انتشارات معین به چاپ چهارم رسیده است.

هنری جورج فارمر نویسنده این‌کتاب، موسیقی‌شناس و عرب‌شناس انگلیسی است که سال ۱۸۸۲ متولد و سال ۱۹۶۵ درگذشت. او تالیفاتی درباره موسیقی اسلامی و موسیقی عربی دارد که «تاریخ موسیقی خاورزمین» گوشه‌ای از این‌تالیفات است.

این‌کتاب به‌گفته دست‌اندرکاران انتشارش، ۶۰ سال در انتظار ترجمه فارسی بود تاریخ کامل موسیقی جهان شرق را شامل می‌شود. به‌این‌ترتیب مخاطب کتاب پیش‌رو، تاریخ موسیقی ایران بزرگ، بین‌النهرین، شام، حجاز و همچنین قسمت‌های شرقی و غربی خاورِ زمین را شامل می‌شود.

به گفته نویسنده کتاب «تاریخ موسیقی خاورزمین» این‌اثر هم نیاز خاورشناسان را رفع می‌کند هم خواسته موسیقی‌دانان را.

در بخشی از ترجمه فارسی این‌کتاب می‌خوانیم:

ابن سینا سوای اثر عظیمش به نام «قانون فی الطب» که به یکی از کتب درسی پزشکان در سراسر دنیای متمدن تبدیل شد، به خاطر خدماتی که به علم و فلسفه کرده به خوبی شناخته شده و مورد احترام است. دست کم سه اثر ابن سینا مربوط به موسیقی است که موسیقی نظری را با تفصیل قابل ملاحظه ای مورد بررسی قرار داده است. 

کتاب «به صحرا شدم عشق باریده بود» شامل گزارش غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی از راه‌پیمایی اربعین یکی از کتاب‌های عاشورایی بازار نشر است که مهرماه سال ۱۳۹۸ توسط دفتر فرهنگ نشر اسلامی منتشر و رونمایی، و تا به حال به زبان‌های انگلیسی، عربی و اردو بازگردانی شده است.

حداد عادل دوسال پیش از سال ۹۸ یعنی در سال ۹۶ موفق به حضور در راه‌پیمایی اربعین شده و به گفته خود، دیده‌هایش را در دفترچه یادداشت کوچکی که در کوله خود همراه داشت، ثبت و ضبط کرد. این‌نوشته‌ها چندسال بعد تبدیل به کتابی با عنوان «به صحرا شدم عشق باریده بود» شده‌اند. مؤلف کتاب پیش‌رو می‌گوید در هرجا که کاروان و راه‌پیمایان همراهش برای استراحت بارها را زمین گذاشته و استراحت می‌کردند، اقدام به نوشتن احساس دسته‌اول خود از وقایع و دیده‌هایش می‌کرده است.

کتاب «به صحرا شدم، عشق باریده بود» در حال حاضر با نسخه‌های چاپ چهارم در بازار نشر حضور دارد و عنوانش نیز جمله مشهور بایزید بسطامی عارف ایرانی است که «به صحرا شدم عشق باریده بود، و زمین تر شده بود، چنان‌چه پای در برف فرو شود، به عشق فرو می‌شد.»

این‌کتاب ۶ بخش اصلی دارد که عبارت‌اند از: «پیشگفتار»، «شبی خوش، سفری خوش»، «همه مهمان‌های امام حسین»، «به صحرا شدم، عشق باریده بود…»، «آتش بدون خاکستر» و «در حدیث دیگران».

در ادامه دو برش از این‌کتاب را می‌خوانیم؛

در دوران کودکی و نوجوانی من، یعنی شصت هفتاد سال پیش، عزاداری امام حسین علیه‌السلام، ‌ که البته مفصل و فراگیر بود، ‌ از حیث مضمون نوحه‌ها و مرثیه‌ها و زبان اشعار و آنچه امروزه به آن «ادبیات عاشورایی» گفته می‌شود، فرق بسیار داشت. اگر بخواهیم مقصود خود را قدری دقیق‌تر و فنی‌تر بیان کنیم باید بگوییم «گفتمان» رایج در فضای عزاداری امام حسین با گفتمان امروزی متفاوت بود. در آن‌سال‌ها، ‌ بعد حماسی و سیاسی عزاداری بسیار ضعیف بود و برعکس جنبه مظلومیت امام و خاندان و اصحاب او غلبه تام داشت و رنگ اصلی مراسم عزاداری رنگ غم و اندوه و درد و رنج و درماندگی بود. مضمون نوحه‌ها و اشعار مجالس و دسته‌جات سینه‌زنی، ‌ هرچه بود، بیان شدت سختی و درد و رنج حاصل از تشنگی مردان و زنان و کودکان و قتل و شهادت مردان و اسیری زنان و بچه‌ها و در یک کلام بیان «مظلومیت» بود. مثلاً وقتی از حضرت زینب علیه‌السلام نامی به میان می‌آمد، ‌ غالباً نام زینب با صفاتی مانند «مضطر» و «ستم‌کش» همراه بود. تصویر حضرت زینب تصویر زن درهم‌شکسته‌ای بود که کوه مصائب بر سر او آوار شده و نامش به‌تنهایی یادآور همه مصیبت‌ها و درد و غم‌های کربلا و عاشورا بود. در یک کلام، باید گفت تصویر عاشورا در ادبیات عاشورایی و در اذهان عزاداران تصویر «ذلت و مذلت» بود، نه تصویر «عزت»؛ تصویر «اسارت» بود، نه شجاعت.

این نحوه تلقی از واقعه کربلا و قیام امام حسین علیه‌السلام، از همان اواخر دوره قاجار، کم و بیش مورد انتقاد معدودی از خیراندیشان و نخبگان جامعه و نیز بسیاری از روشنفکران آشنا با تجدد غربی قرار می‌گرفت. با انقراض قاجار و روی کار آمدن رضاشاه و تأسیس سلسله پهلوی، عزاداری امام حسین از دو ناحیه تحت فشار و انتقاد قرار گرفت. نخست از ناحیه شاه مستبد بود که وقتی پایه‌های قدرتش محکم شد، برخلاف ابتدای کار که به قصد عوام‌فریبی، پیشاپیش دسته سینه‌زنی فوج قزاق به راه می‌انداخت و گل به سر خود می‌مالید و در بازار تهران سینه‌زنی می‌کرد، ‌ برپایی مجالس روضه و عزاداری را به کلی موقوف و ممنوع کرده بود. کار مردم شیعه ایران در دوران رضاخان به جایی رسیده بود که با همه عشق و علاقه‌ای که به امام حسین داشتند حق نداشتند در خانه‌ها و مساجد و تکیه‌ها و حسینیه‌ها در محرم جمع شوند و عزاداری کنند.

به منظره گسترده و باشکوه راه‌پیمایی اربعین هم از هر دو منظر می‌توان نگاه کرد و نظر افکند. در چند سال اخیر که این راه‌پیمایی قوت و رونق گرفته، ‌ چنانکه گفتیم، رسانه‌های رسمی و عمده بین‌المللی که مدیریت آنها به‌دست نظام سلطه جهانی و صهیونیست‌هاست، درباره آن سکوت کرده‌اند. نه‌تنها خبرگزاری‌ها و شبکه‌های ماهواره‌ای تلویزیونی خبر این پویش عظیم مردمی را نقل نکرده‌اند که حتی مؤسسه‌ای به‌ظاهر علمی مانند مؤسسه «نشنال جئوگرافیک» ‌ - که مجله معروفی به همین نام با بیش از دویست سال سابقه دارد و جلوه‌های مهم و جذاب طبیعی و انسانی کره زمین را در مقالات و عکس‌های خود معرفی می‌کند و در سال‌های اخیر در فضای مجازی و تلویزیونی نیز به شدت فعال شده است - از کنار این واقعه با بی‌اعتنایی و سکوت گذشته است. بر این اساس منابع خبری رسمی، از منظر و نگاه بیرونی، غالباً این راه‌پیمایی را انعکاس خبری نداده‌اند و به اصطلاح آن را «بایکوت» کرده‌اند. اما جدا از این رسانه‌های رسمی، جسته و گریخته، گهگاه بعضی افراد و شخصیت‌های غیرمسلمان یا گروه‌ها و سازمان‌های مردمی، چه از سرکنجکاوی و چه از سر همدلی و همراهی، درباره اربعین سخن گفته و اظهارنظر کرده‌اند. ما با آنکه فرصت و فراغت تحقیق گسترده و جامعی در این باب نداشته‌ایم، بعضی از این اظهارنظرها را نقل می‌کنیم تا در کنار نگاه خودمان، که طبعاً از منظر درونی بوده است، نمونه‌ای از نگاه و منظر بیرونی به راه‌پیمایی اربعین را هم آورده باشیم، ‌ بدان امید که این دو نگاه در کنار هم مکمل یکدیگر شوند و تصویری نزدیک‌تر به واقع به دست آید؛ هرچند که معتقدیم صحنه راه‌پیمایی اربعین آن‌قدر وسعت و عمق دارد که در هیچ قاب و تصویری نمی‌گنجد.

 

در یک مراسم تودیع و معارفه در اداره کل هنرهای نمایشی اعلام شد که اسرافیل فرج‌اللهی با سوابقی چون معاون اداری مالی بنیاد رودکی، مدیر پشتیبانی و خدمات بنیاد رودکی، مدیرعامل و عضو هیئت مدیره موسسه فرهنگ و هنر و ادب آذربایجان و... مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی ایران شده است.

روابط عمومی اداره‌کل هنرهای نمایشی، مراسم تکریم و معارفه مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی ایران با حضور مدیرکل هنرهای نمایشی و اعضای هیئت‌مدیره و هیئت‌امنای این انجمن، بعدازظهر روز (یکشنبه ۱۳ شهریور) در سالن کنفرانس دفتر موسیقی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، کاظم نظری، مدیرکل هنرهای نمایشی، ضمن خوش‌آمدگویی به هیئت‌امنا، هیئت‌مدیره و همکاران انجمن هنرهای نمایشی ایران گفت: «جلسه برای قدردانی از آقای بصیرت، مدیرعامل پیشین انجمن هنرهای نمایشی ایران و معرفی آقای فرج‌اللهی، مدیرعامل جدید است.»

او در ادامه، ضمن تشکر از تلاش‌های هیئت‌مدیره قبلی انجمن هنرهای نمایشی، به محسن شریفی، غلامرضا نعمتی، رضا بروزمند و محمود فرهنگ، اعضای جدید هیئت‌مدیره خوشامد گفت.

محسن شریفی، مشاور اجرایی معاونت امور هنری، در ادامه این مراسم، از پیشکسوتان حاضر قدردانی کرد و با تاکید بر اینکه رضا بصیرت قرار نیست از خانواده تئاتر دور شود، به اسرافیل فرج‌اللهی برای مدیرعاملی انجمن هنرهای نمایشی ایران تبریک گفت.

در ادامه این مراسم، محمدعلی خبری، عضو هیئت‌امنا انجمن هنرهای نمایشی ایران درباره سیاست‌گذاری‌‍‌های آینده این انجمن توضیح داد: «انجمن هنرهای نمایشی باید در بخش آماری به ویژه تعداد هنرمندان، تعداد انجمن‌های فعال استانی، تعداد گروه‌های فعال استانی، آمار جشنواره‌ها و رویدادهای تئاتری، بررسی و پژوهش‌هایی داشته باشد و آن‌ها را در اختیار اداره‌کل هنرهای نمایشی بگذارد. امیدواریم در دوره مدیرعاملی جدید، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری مشخص و کارها بر اساس آن، پیش برود.»

ابوالقاسم ایرجی، دیگر عضو هیئت امنای انجمن هنرهای نمایشی، گفت: «آقای بصیرت، فردی مجرب، آشنا و باتجربه است که شاهد تلاش ایشان در این دو سال بودیم، امیدوارم در ادامه هم، دانش‌شان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد استفاده قرار بگیرد. آقای فرج‌اللهی هم از دانش و تجارب بسیار بالایی برخوردار است و من نیز به سهم خودم به او کمک خواهم کرد.»

او با تاکید بر لزوم داشتن چشم‌انداز برای انجمن هنرهای نمایش افزود: «ما باید چشم‌اندازی برای آتیه این انجمن داشته باشیم تا امور به روزمرگی نرود و داشتن انگیزه از مهم‌ترین نکات این امر است. باید سعی کنیم تغییر و تحول در انجمن هنرهای نمایشی ایران ایجاد شود تا کمبودها و کاستی‌ها جبران شود. آنچه را که گذشتگان ما انجام دادند، نگه‌داریم و خلأها و کمبودها را جبران و پر کنیم. حوزه تئاتر کشور دارای یک شبکه گسترده به‌هم‌پیوسته کشوری است و این مهم‌ترین منبع است. تئاتر ما نیازمند ارتقا و تحول در محتوا و تکنولوژی است.»

سپس، حسین مسافرآستانه هم که عضو هیئت امنای انجمن هنرهای نمایشی است، در سخنانی کوتاه گفت: «تشکر می‌کنم از رضا بصیرت و سعه ‌صدر ایشان در برخورد با مشکلات به ویژه کرونا در این دو سال اخیر و به جناب آقای فرج‌اللهی برای این سمت بزرگ خوش‌آمد می‌گویم. انجمن باید طرح و برنامه برای تئاتر کشور داشته باشد، چون یکی از بازوان اجرایی اداره‌کل هنرهای نمایشی است و آمار و موارد پژوهشی باید به دست مدیرکل برسد.»

در ادامه مراسم، رضا بصیرت، ضمن تشکر از حاضران جمع و مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توضیحاتی را درباره عملکرد ۲ ساله خود در دوران اوج‌گیری کرونا و پس از آن شرح داد.

پس از سخنان رضا بصیرت، نوبت به اسرافیل فرج‌اللهی، مدیرعامل جدید انجمن هنرهای نمایشی ایران رسید که او گفت: «من چند سال در استان‌ها فعالیت کردم و با مشکلات و کمبودها در استان‌ها و شهرستان‌ها آشنا هستم. خانواده یک هنرمند نیاز دارد تا خیالش از ورود فرزندش به فضای هنری راحت باشد. من اعتقاددارم که باید یک بررسی و فعالیت پژوهشی برای زیربنای انجمن هنرهای نمایشی داشته باشیم تا بتوانیم استعدادهای تئاتر و مشکلات و کمبودها را بررسی کنیم. مهم‌ترین کار ما، حفظ شان پیشکسوتان و هنرمندان و این گنجینه هنر ایران است. در این راه، ما خواستار کمک معاونت امور هنری و اداره‌کل هنرهای نمایشی هستیم.»

در پایان این مراسم، مدیرکل هنرهای نمایشی و اعضای هیئت‌امنا، احکام اعضای تازه هیئت‌مدیره و مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی را اهدا کردند.

اسرافیل فرج‌اللهی، پیش از این، در سمت‌های فرهنگی و هنری متعددی از جمله معاون اداری مالی بنیاد رودکی، مدیر پشتیبانی و خدمات بنیاد رودکی، مدیرعامل و عضو هیئت مدیره موسسه فرهنگ و هنر و ادب آذربایجان، مدیر مسئول کانون فرهنگ و هنر و ادب تبریز و مدیر اجرایی جمعیت خیریه امشاورهل بیت (علیه‌السلام) فعالیت داشته است.

 

آیین نکوداشت هشتمین سال آغاز به‌کار رادیو اربعین برگزار شد

روابط عمومی معاونت صدا، آیین نکوداشت هشتمین سال آغاز به کار رادیو اربعین دوشنبه، ۱۴ شهریور با حضور نماینده نهاد ریاست جمهوری، معاون صدای سازمان صداوسیما و عاشقان امام حسین(ع) در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد صالحی، رئیس مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری و حجت‌الاسلام موسوی مقدم، رئیس ستاد حج و زیارت و ستاد اربعین سازمان صداوسیما و مدیران ارشد صداوسیما نیز در این مراسم حضور داشتند.

رادیو اربعین ۲۴ ساعته برنامه دارد

جواد تشکری، مدیر رادیو اربعین در ابتدای مراسم از معاون صدا و همکارانش در ایران و عراق قدردانی کرد و درباره فعالیت های این شبکه رادیویی توضیح داد: در هشت سال فعالیت رادیو اربعین هدفمان این بود تا با زائران حضرت اباعبدالله الحسین(ع) همراه باشیم، از آغاز سفر زائران تا لحظه‌ای که وارد عراق شده به کربلا می رسند همراهشان هستیم. وی افزود: با کمیته‌های ستاد مرکزی اربعین حسینی و دست‌اندرکارانی که می‌خواهند به زائران اباعبدالله الحسین(ع) خدمات رسانی کنند همراه هستیم. با پایان اربعین حسینی بازگشت زائران به کشور، تیم‌های گزارشگر رادیو به مشهد اعزام و در استودیو شماره دو رادیو اربعین در صحن آزادی مستقر می‌شوند، بنابراین سعی می‌کنیم تا شام غریبان حضرت امام رضا (ع) به صورت ۲۴ ساعته در خدمت شنوندگان باشیم تا حال و هوای حرم رضوی را منعکس کنیم. تشکری درباره گزارشگران افتخاری که در پایانه مرزها حضور دارند هم گفت: ما زائر خبرنگار، زائر گزارشگر و موکب‌دار گزارشگر داریم که هر کدام از آن‌ها هم سعی می‌کنند گوش و چشم رادیو اربعین باشند، ارتباط رادیو اربعین با مخاطبانش نشان می‌دهد که این رادیو، رادیویی مردمی است.مدیر رادیو اربعین خاطرنشان کرد: برنامه «بانوی حرم» مختص بانوان است و تمام کسانی که در این برنامه فعالیت می‌کنند از بانوان هستند که از ساعت ۱۴ الی ۱۶ هر روز پخش می شود که در این برنامه به نقش و حضور بانوان در پیاده روی اربعین پرداخته می شود.

در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین احمد صالحی، رئیس مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری با تاکید بر اینکه حاج قاسم سلیمانی علاوه بر مدافع حرم بودن، مدافع اربعین نیز بود، گفت: رادیو اربعین یک رادیوی بین‌المللی است؛ چراکه تلاش می کند عالم را با معارف حسینی آشنا کند. در هشتمین سال آغاز فعالیت این رادیو از امام هشتم (ع) استعانت می‌طلبیم و برای تمامی دست اندرکاران رادیو اربعین دعا می کنیم تا بتوانند در مسیر این کنگره جهانی عالم اسلام و تشیع  موفق باشند، همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند «اربعین جهانی است و باید جهانی تر شود» و انشاالله اربعین زمینه‌ساز رزمایش بزرگ مهدوی در عصر غیبت باشد. حجت الاسلام و المسلمین صالحی ادامه داد: عزیزان ما در مرزها مستقر هستند که مردم بتوانند با نماینده های تام الاختیار وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها ارتباط بگیرند و مشکلات خودشان را تا حصول نتیجه پیگیری کنند. امیدواریم معارف اهل بیت از روزنه رادیو اربعین به بهترین نحو ممکن منتقل شود.

در این مراسم شاهید مظفری، قائم مقام معاون صدای سازمان صداوسیما طی سخنانی گفت: یقین دارم عزیزانی که در رادیو اربعین مشغول خدمت هستند، انتخاب شده اند لطف ویژه‌ الهی است که نصیب همکاران عزیزمان شده است. رادیو اربعین همچون نگینی در رسانه ملی می درخشد، در دوران تحولی صداوسیما مأموریت جدیدی برای رادیو تعریف شده است که خود را پیشگام در گام دوم انقلاب می داند و معاون صدای رسانه ملی به صورت خاص بر حرکت تحول ساز اربعین نگاه ویژه دارند. مظفری ادامه داد: از رییس جمهور و نماینده ایشان و همه نهادها که به تجلی و تبلور حرکت بزرگ و مردمی رادیو اربعین کمک کرده‌اند تشکر و قدردانی می کنم. رادیو اربعین همراه با مخاطب و زائران است که به عنوان خادم اربعین سهم خود را در این راه ادامه می دهد و تمام مسائل و مشکلات را تا حصول نتیجه پیگیری خواهد کرد. در بخش هایی از این نکوداشت علاوه بر دمامه زنی، شیده معاونی مجری پیشکسوت برنامه های کودک به اجرای بخش «کودکان حرم» پرداخت و گروه سرود نجم الثاقب سرودی را با مضمون روضه حضرت رقیه (س) را برای مهمانان اجرا کردند.

 

پویش «همه حاضر» روزنه‌ای برای کودکان محروم است

پویش «همه حاضر» با هدف تأمین نوشت افزار برای کودکان مناطق محروم برگزار شده و علاقمندان برای مشارکت در این پویش می‌توانند با مراجعه به سایت دیجی کانون، تعداد بسته‌های خود را انتخاب و سپس با کلیک روی گزینه پرداخت و اتصال به درگاه بانک در این پویش شرکت کنند. این پویش با شعار «هم من هم دوستم!» درحال برگزاری است و والدین می‌توانند در کنار خرید نوشت افزار برای فرزندان‌شان، برای دانش آموزان محروم هم نوشت افزار موردنیاز کودکان مناطق محروم را خریداری کنند. قرار است در این‌پویش یک میلیون بسته لوازم التحریر را با مشارکت نهادهای خیریه و گروه‌های جهادی در قالب پویش «همه حاضر» توزیع شود و نیز امکان اهدای بسته لوازم التحریر در طرح عرضه مستقیم نوشت افزار از طریق سایت «دیجی کانون» نیز وجود دارد تا دانش آموزی به علت هزینه نوشت افزار از مدرسه باز نماند و بخشی از بار مردم نیازمند سبک شود.

همچنین حمیدرضا خان محمدی مشاور وزیر آموزش و پرورش گفت: قرارگاه عدالت تربیتی و نصیب آموزشی برابر، تأمین کتب درسی دانش آموزان بازمانده و نیازمند نیز اقداماتی انجام خواهد داد. همچنین در آموزش و پرورش با وجود همه مشکلات و گرفتاری‌ها ابتدای مهر میزبان همه دانش آموزان خواهیم بود. اگر گروه‌های مردم نهاد و رسانه‌ها دانش آموزان بازمانده را می‌شناسند به دفاتر قرارگاه در ادارات اطلاع دهند تا بتوانیم آن‌ها را به مدرسه برگردانیم.