|
توسط انتشارات ندای تاریخ؛
«تاریخ ملکآرا» منتشر شد
انتشارات ندای تاریخ کتاب «تاریخ ملکآرا: چگونگی به قدرت رسیدن قاجارها» نوشته میرزا علیقلی بن محمد چلاوی (اقبال) را با تصحیح جمشید قائمی و رامین یلفانی و همکاری شقایق فتحعلیزاده و رقیه آقابالازاده، در شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۵۱۰ صفحه و بهای ۱۶۰ هزار تومان منتشر کرد.
«تاریخ ملکآرا» مربوط به مقطعی حساس و مهم از تاریخ ایران است. در این کتاب وقایع از اواخر دوران صفوی تا سال ۱۲۰۹ق در آن به رشته تحریر کشیده شده است. علت نامگذاری را مؤلف آن یعنی میرزا علیقلی بن محمد چلاوی متخلص به «اقبال» به افتخار محمدقلی میرزا ملکآرا پسر سوم فتحعلیشاه قاجار و حاکم مازندران اعلام کرده، چرا که کتاب به دستور این شاهزاده نوشته است.
«تاریخ ملکآرا» بر اساس سه نسخه تصحیح شده است. این سه نسخه عبارتند از: نسخه کتابخانه ملک، نسخه کتابخانه ملی و نسخه کتابخانه مجلس. در تهیه کتاب نسخه ملک اساس مطالعه قرار گرفته است. در معدودی، مطالب و اصطلاحات و اسامی که نسخه ملک با دو نسخه دیگر تفاوت داشت، دو نسخه مجلس و ملی ملاک قرار گرفته شده است. اغلاط املایی درون متن در زمان خوانش و تایپ تصحیح شده و اصل آن در پاورقی آمده است.
کتابی که قرار بود دو جلد باشد اما نویسندهاش میانه تالیف کشته شد
اقبال چلاوی در فهرست «تاریخ ملک آرا» چنین مینویسد، که مبنا را بر دو مجلد نهاده بود. در مجلد اول به بیان انساب اتراک و بهخصوص ایل قاجار و وقایع دوران اجداد فتحعلی شاه تا پایان زمامداری آقامحمدخان و در مجلد ثانی به شرح وقایع دوران فتحعلی شاه اختصاص داده است؛ اما وجود مجلد دوم تا این زمان هنوز بر کسی معلوم نیست و اصلاً دانسته نیست که تحریر شده باشد، مجلد اول نیز در هنگام توضیح وقایع سال ۱۲۰۹ق و لشکرکشی اول آقامحمدخان به قراباغ، به ناگهان متوقف شده و حتی به قضیه تفاهم او با ابراهیم خلیل خان جوانشیر هم اشاره نشده است.
از آنجا که این کتاب به دستور «محمدقلی میرزا ملکآرا» حاکم مازندران نوشته شده، بنابراین مؤلف بسیار سرسپرده سلسله قاجار بوده و یکسره چه به نظم و چه به نثر، از آنان تعریف و تمجید مینماید و آستانبوس درگاه ایشان بود.
میرزا علیقلی متخلص به «اقبال» اهل چلاو آمل بود. وی در جوانی به کرمانشاه رفت و به تحصیل پرداخت و در همان شهر به سمت منشیگری شاهزاده محمدعلی میرزا دولتشاه قاجار رسید، سپس به ندیمی و منشیگری تهماسب میرزا مؤیدالدوله پسر دولتشاه به همدان رفت. پس از آن در تهران به مدت دو سال ندیم علیرضا میرزا شهره پسر فتحعلیشاه بود تا آنکه همایون میرزا (پسر شانزدهم فتحعلیشاه) مأمور حکومت نهاوند شد و اقبال چلاوی به مدت دو سال در خدمت او باقی ماند.
آن طور که نوشتهاند اقبال چلاوی در سه سال آخر عمر، ندیم محمدقلی میرزا ملک آرا پسر سوم فتحعلی شاه و حاکم مازندران بود و در این زمان بود که به فرمان او این کتاب تاریخ را تألیف کرده است. اقبال چلاوی در مقدمه همین کتاب مینویسد که دستور نگارش این کتاب را محمدقلیمیرزا ملک آرا به او داد و او که کتاب «احسنالتواریخ» محمد ساروی را در تاریخ قاجاریه کامل میدانست، فروتنانه نوشت: «... مرا چه حد که در آن عرصه جلوه آغازم. همانا سامری را در ساحری با معجزات کلیمی ظفری نماند و ماه منور را در ازاء مهر منور خطری، سها را در معرض خورشید ضیایی نیست و گدا را در محفل جمشید.»
اما ملکآرا اعلام داشت که کتاب ساروی ایراد و اشکال زیاد دارد: «به علت نقصان استحضار یا فقدان اقتدار، مجاری اوضاع اجداد گرام را ایراد نمود و مآثر خاقان شهید را که مقصد اصلی و مطلب کلی بود، به نحوی که شاید به حیز تحریر نیاورد و غزوات غرا و فتوحات عظمی آن پادشاه ستوده انجام را که از عجایب شهور و اعوام است در سلک کتابت انتظام ندارد.»
شاهزاده در نهایت اقبال چلاوی را مأمور کرد تا کتابی بهتر از او تدوین کند: «اولی و انسب و به صواب اقرب چنان مینماید که در ایراد آثار و اخبار این سلسله جلیل مبالغتورزی... مناقب و مفاخر دولت حضرت صاحبقران را موجزترین عبارت و مختصرترین اشارتی از چشمهسار خامه جاری داری...»
بنابراین اقبال چلاوی دست به تألیف این کتاب زد. او در سال ۱۲۹۸ق طی نزاعی در زادگاهش چلاو به قتل رسید و جسدش را به چاهی انداختند و شاید علت ناتمام ماندن تحریر این کتاب ناشی از همین واقعه بوده باشد. اقبال چلاوی در فن شاعری پیرو سبک خراسانی بود و ابیاتی که در این کتاب تحت عنوان «لراقمه» آورده، این موضوع را تأیید میکند.
فتحعلی شاه از تاریخنگاری زمان خود ناراضی بود
در اوایل دوران قاجاریه، آغامحمدخان و فتحعلی شاه علاقه خاصی به تاریخ و تاریخنویسی از خود نشان دادند. از جمله موضوعاتی که در تاریخنویسی این دوره بر آن تأکید میشد تبار سلطنتی بود که اصرار در رساندن آن به فاتحان مغول و تیموری و تمرکز بر فعالیتهای پادشاهان و دولتمردان و حکام داشت؛ اما چنین به نظر میرسد که فتحعلی شاه، چه در دوره ولیعهدی و چه در دوران پادشاهی، از کتب تاریخ معاصر خود راضی نبوده و افرادی چون محمد ساروی را، مأمور نگارش سوانح زمان خویش و عم و جدش کرد. بعدها معلوم شد کتاب ساروی هم جایگاهی در خور نیافت و همانطور که قبلاً اشاره شد، ملک آرا اقبال چلاوی را مکلف به نوشتن تاریخ قاجاریهای بهتر از تاریخ محمد ساروی کرد. اما سبک و اسلوب تاریخنگاری همین کتاب تاریخ ملکآرا نیز همانند «تاریخ محمدی» (احسن التواریخ) ساروی است و مشحون از تکلف و تصنع و انواع جناس لفظی است، بهطوری که اصل خبر و حادثه علاوه بر اینکه فدای صنایع ادبی و پیچیدگیهای نثر فنی میشود، کسالت بار هم میشود و حتی گاهی خواننده با حالتی سردرگم، رشته کلام را از دست میدهد.
مطالب این کتاب علیرغم ادعای نویسنده آن، اقبال چلاوی، و ولینعمتش محمدقلی میرزا ملکآرا چندان تفاوتی با متن کتاب «احسن التواریخ» یا «تاریخ محمدی» ساروی ندارد، حتی استعارات و تشبیهات و اطناب بیشتری دارد و داد همسری با آن و دیگر آثار همزمان چون تاریخ گیتیگشا و گلشن مراد میزند. مؤلف از کتب مذکور بهخصوص «تاریخ محمدی» ساروی در تدوین تاریخ خود بهره برده است. حتی دیدگاههای اقبال چلاوی و ساروی در قضاوتهایشان و گزارشهای تاریخی و نگاه یک سویه و جانبدارانه مانند یکدیگر است. مثلاً قتلعام کرمانیان را به حکم قضا و قدر و نتیجه دشمنپرستی و کینه توزی آنان با آقامحمدخان قاجار و نتیجه طبیعی اعمال و رفتار لطفعلی خان و مکافات اعمال او میدانند، اما گاهی هم اقبال چلاوی به ساروی بابت برخی لغزشهای کتابش میتازد و مثلاً مصر است که سال تولد فتحعلیشاه ۱۱۸۵ ق است نه گفته ساروی که ۱۱۸۳ ق را آورده است.
مؤلف کتاب تاریخ ملکآرا افکار و عقاید تندی علیه نادرشاه افشار و خاندان او ابراز کرده است و علت آن همانا بدرفتاری او با قاجارها و سران آنها و کشتن فتحعلیخان قاجار بود. اما برای پادشاهان آخری سلسله صفویه مانند شاه سلطان حسین و شاه طهماسب دوم و شاه اسماعیل سوم، قداست و مظلومیت قایل بوده است.
دشمنی تاریخنگار با سلسله زندیه
اقبال چلاوی به طور طبیعی نقطه مقابل مورخی چون ابوالحسن غفاری کاشانی صاحب گلشن مراد، نویسنده دربار زندیه بود و به هیچ وجه نظر مساعدی نسبت به خاندان زند نداشت. او واقعه درگذشت کریم خان، سرسلسله زندیه را چنین ثبت کرده است: «چون شاهین قدر به مخلب اجل، مرغ روح وکیل را شکار کرد هنوز آن جیفه در میان بود که الوار شناعت اطوار زند به مقتضای شمیت ناپسند به داعیه مهتری و بویه سروری کرکسوار... سر بر آورده بساط فتنه و آشوب بسط کردند.»
در حالی که مؤلف گلشن مراد همین واقعه را چنین روایت کرده است: «داعی حق را لبیک اجابت گفته به مؤدای کل شی یرجع الا اصاله به مقر اصلی رجعت فرموده، جواهر قلوب عبادالله را به منقبت این مصیبت جانسوز غم اندوز سفینه طاهر روح پرفتوحش، ریاض جنان شتافت.»
از ویژگیهای این کتاب اینکه به بعضی جزئیات از زندگی و اقدامات حسینقلی خان جهانسوز برادر آغامحمدخان قاجار پرداخته که در دیگر منابع اولیه قاجار، کمتر به آن اشاره شده است، از جمله نامه او به کریمخان زند درباره تعذیب و اضرار ایل قاجار توسط خان زند. همچنین وقایع مناطق شمالی ایران از زمان سقوط اصفهان به دست افغانها (۱۱۳۵ق) تا روی کار آمدن آقامحمدخان، بیشتر در این کتاب شرح داده شده تا متون همعصر آن.
همچنین ذکر این نکته نیز خالی از فایده نیست که علیرغم اینکه اقبال چلاوی خود دستی بر مطالعات و آگاهیهای فلسفی و متعلق و هیئت داشته، معذالک این کتاب تاریخ او نیز شبیه اکثر تواریخ رسمی و حکومتی، سخنی و اشارهای به زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مردم آن زمان ندارد، حتی ذکری نیز از بزرگان ادب و علمای مهم دین و مذهب آن عصر، در آن نشده است. میتوان گفت برخی کتب معاصر آن چون «گلشن مراد» از این جهات رجحان دارند. با تمام این اوصاف اما «تاریخ ملک آرا» از بسیاری جهات خواندنی است و ضرورت دارد که برای درک تحولات عصر انتهای صفوی تا به قدرت رسیدن سلسله قاجاریه این متن نیز مطالعه شود.
بخشی از مقدمه مصحح بر «تاریخ ملک آرا»
رامین یلفانی که عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام (ره) است در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب درباره نسخههای خطی و شیوه تصحیح این کتاب چنین نوشته: «از کتاب تاریخ ملکآرا سه نسخه در کتابخانههای ملک، ملی و مجلس موجود است. نسخه موجود در کتابخانه ملک با شماره ۴۱۶۱ و خط نستعلیق و با مشخصات ۱۷۲ ورق چرمی و اندازه صفحات ۲۰×۳۵ و شمارگان ۳۴۴ صفحه ثبت شده است. در این تصحیح نسخه کتابخانه ملک اساس قرار گرفته است و در مواردی که متنی و یا کلمهای اختلاف با دیگر نسخ وجود دارد در پاورقی به آنها اشاره شده است. در ارجاعات برای سهولت در کار از ذکر عبارت «نسخه» اجتناب شده و نسخه مجلس = ن مجلس، نسخه ملی = ن ملی و نسخه ملک = ن ملک به کار رفته است.
ابن یوسف شیرازی در مجلد دوم فهرست کتابخانه مجلس شورای ملی، درباره این کتاب مینویسد، که اقبال چلاوی وقایع را تا آخر شعبان ۱۲۴۴ ق به رشته تحریر کشید، اما این فهرستنویس پایان نسخه را ندیده است که بداند وقایع تا سال ۱۲۰۰۹ق نوشته شده و سپس ناگهان رشته سخن قطع شده است. علت آن این است که فهرستنویس مذکور به نوشته مولف در فهرست مطالب کتاب توجه داشته است. مولف، متن کتاب را مملو از اشعار شعرای مختلف نموده که اشعار اوحدالدین محمدانوری شاعر قرن ششم هجری قمری جایگاه اول را دارد و گویا به این شاعر ارادت ویژهای داشته است. به نظر میرسد اقبال چلاوی، بسیاری از آیات قرآن کریم و اشعار انوری و سایرین را با تکیه بر حافظه خود در متن آورده است و در اکثر موارد کلمات آیات و ابیات جابهجا بوده و کلمات دیگری جایگزین کلمات اصلی شده است و یا با غلطهای فراوان دیده میشود که پس از مراجعه به قرآن و دیوانهای مربوطه، صورت صحیح آنها آورده شد، همچنین کلمات، اصطلاحات، اعلام و اسامی خاص که سهواً غلط آمده بود یا مطابق تحریر قدیم آورده شده بودند (مانند نام تهران که به صورت طهران آمده بود) صورت صحیح و امروزی آن در متن گنجانیده شده و جهت حفظ امانت، صورت اصل در پاورقی آمده است. جملات عربی مغلوط نیز تصحیح شده است.
در برخی نسخ سه گانه این کتاب، اضافات یا افتادگیهایی در متن وجود داشت که با انجام مقابله، این مشکلات برطرف شد. همچنین مؤلف تاریخ ملک آرا، در جایجای متن کتاب، به علت حذف افعال رابط و بریدگی جملهها و همچنین استفاده از افعال مفرد برای جمع، متن را تا حدودی از فصاحت خارج ساخته که برای حفظ امانت، این جملات به همان صورت اولیه باقی ماندند.»
«برگهایی از تاریخ ما» منتشر شد
میراث مارکسیسم در تونس
رایزنی فرهنگی ایران در تونس در تازهترین رصد خود از رخدادهای عرصه فرهنگ در این کشور از انتشار کتاب جدید حبیب القزدغلی، استاد تاریخ معاصر دانشگاه منوبه تونس تحت عنوان «برگهایی از تاریخ ما» خبر داده است. این کتاب در روز ۲۶ اوت ۲۰۲۱ توسط مرکز انتشارات «نیروانا» در قطع متوسط و ۲۱۹ صفحه به چاپ رسید.
دلیل انتخاب این کتاب جهت معرفی، اهمیت تاریخی و مستند سازی آن از یک سو و جدید بودن اثر و پیام نمادین تاریخ انتشار آن همزمان با جشن صدمین سال تأسیس اولین هستههای کمونیسم در کشور تونس بود که نویسنده در کتاب خود اهمیت زیادی به این مسئله داد و وقت و تلاش خود را برای احیای این مناسبت صرف کرد تا در نزد نسل حاضر و نسلهای آینده تثبیت شود، چرا که فعالیتهای چپ گرایانه در تونس ریشهها و امتداد و عمق تاریخی خاصی دارد. بنابراین حفظ و بررسی آن و تشویق به تجدید نظر در آن از ضروریات به شمار میرود.
نقشی که استاد حبیب القزدغلی در حوزه پژوهش و اقدام به این مطالعه ایفا کرد، بسیار مهم است و در قالب یک کارگاه میراث تاریخی کشور، به حفظ این بعد از میراث مبارزاتی که امتداد تجسم مسیر مبارزاتی و حرفهای اوست، کمک میکند. القزدغلی از نیمه دهه هفتاد قرن گذشته به حزب کمونیست تونس پیوست و با دفاع از رساله دکترای خود در سال ۱۹۸۸ تحت عنوان «تحول جنبش کمونیسم در تونس ۱۹۱۹ تا ۱۹۴۳» در تاریخ جنبش کمونیستی این کشور به ایفای نقش پرداخت. همین امر به مبارزات این استاد دانشگاه بعد علمی و دانشگاهی داد. تعهد سیاسی در نزد او با پایبندی به قواعد پژوهش دانشگاهی گره خورد، به طوری که او را واداشت تا به تعمق بیشتر در پژوهش و مطالعه بپردازد و بر منابع و اسناد آرشیوی مختلفی تکیه و البته فاصله مشخصی را با موضوع مورد بررسی حفظ کند و به قواعد پژوهش تاریخی ملتزم باشد و به آن احترام بگذارد و از گرفتار شدن در خودگرایی مرتبط با شیفتگی به فعالیت سیاسی و به ویژه چپ گرایانه بپرهیزد. همین امر باعث شد که او از یک سو اصول خود را حفظ کند و از سوی دیگر در تعامل با حافظه گروهی و تاریخ ملی به دور از هرگونه بهره برداری یا تقلب امانتدار باشد.
وقتی به کتاب «برگهایی از تاریخ ما» مراجعه میکنیم درمییابیم که این کتاب دربردارنده تعدادی از مقالات دارای بُعد تاریخی در ارتباط با تاریخ جنبش کمونیسم در تونس در طول صد سال است و تلاش دارد تا سابقه تعدادی از مبارزان و رهبران و بزرگان این جنبش را از طریق مقالاتی که در حدود ۴۰ سال گذشته در روزنامه «راه جدید» منتشر شد، معرفی کند، مقالاتی که بیشتر آنها از زمان انتشار نخستین شماره از این روزنامه در اکتبر ۱۹۸۱ منتشر شدند.
مقدمه این کتاب دربردارنده معرفی نقاط عطف تاریخ جنبش کمونیسم است که با معرفی اصول حزب کمونیسم تونس در دهه ۱۹۲۰ آغاز میشود و با اشاره به عبور این حزب از دهه ۱۹۳۰، به مشارکت آن در نبرد با نازیها در دهه ۱۹۴۰ و نقشی که در نبرد استقلال تونس در دهه ۱۹۵۰ و مراحل پس از آن یعنی اعمال حاکمیت ملی چه در دوره پیش از ممنوعیت فعالیت آن (۱۹۵۶ - ۱۹۶۳) یا در حین ممنوعیت (۱۹۶۳ - ۱۹۸۱) و پس از لغو ممنوعیت فعالیت آن ایفا کرد، میپردازد و در مرحله بعدی به تولد جنبش تجدید در دهه ۹۰ تا آغاز یک روند دموکراتیک اجتماعی در سال ۲۰۱۲ اشاره میکند.
این کتاب به دو بخش تقسیم میشود: یک بخش عربی و بخشی دیگر فرانسوی. بخش اول خود به سه فصل اصلی تقسیم میشود که دربردارنده مقالاتی است که در فاصله سالهای ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۷ در روزنامه «راه جدید» منتشر شده بود و با توجه به دارا بودن ۳۳ مقاله، بزرگترین بخش این کتاب به شمار میآید. اما بخش دوم این کتاب دربردارنده مقالاتی در تمجید از مبارزانی همچون عبدالحمید بن مصطفی (مارس ۱۹۲۶ - سپتامبر ۲۰۱۷) و عبدالمجید التریکی (سپتامبر ۱۹۴۷ - فوریه ۲۰۱۹) است. در آخرین قسمت از این بخش نیز مهمترین ایستگاهها و نقاط عطف در تاریخ جنبش کمونیست تونس به شکل یک جدول زمانی، شامل مهمترین تحولات و رخدادهای تاریخی کمونیستها و به طور کلی جریان چپ گرا در تونس ارائه شده است. بخش فرانسوی از این کتاب نیز به دو بخش تقسیم میشود که در بخش نخست برخی از مقالات منتشر شده در روزنامه «راه جدید» در فاصله سپتامبر ۲۰۰۴ الی اکتبر ۲۰۰۹ آمده است و در بخش دوم نیز مقالات مربوط به تجلیل از شخصیتهای برجسته چپگرا یا مارکسیست از جمله بول صباغ، محمد حرمل، جولیات بسیس، یاتریس سلامه و الحبیب عطیه منعکس شده است.
با بازگشت به بزرگترین بخش این کتاب که همان مقالههای منتشره در روزنامه راه جدید در دهه ۱۹۸۰ هستند، درمییابیم که موضوعات متعددی شامل مناسبتهای فراوان و بسیاری از تاریخهای مهمی که حزب کمونیسم از زمان لغو ممنوعیت فعالیت خود در سال ۱۹۸۱ به ثبت رساند را دربر دارد و همچنین گفتوگوهای متعددی با شخصیتهای برجسته جنبش کمونیست که نقشهای مهمی در رخدادها و تحولات مختلف در تاریخ این جنبش ایفا کردند در آن مطرح شده است. در واقع به دلیل ضیق وقت و محدودیت عرصه، برای ما دشوار است که تمامی آن مقالات را مطرح کنیم، چرا که جزئیات متعددی در آن وجود دارد، اما در این کتاب به مهمترین این مقالات خواهیم پرداخت. چینش این مقالات نیز بر اساس ترتیب زمانی تنظیم شده است امری که ما را به در پیش گرفتن روشی برای تجمیع این مقالات بر اساس تکیه بر عناصر محوری متمرکز بر وحدت موضوع سوق میدهد.
تاریخها و مناسبتهای مهم
این مقالات به مناسبتها و اعیاد ملی متعدد، از جمله سالروز تاریخ استقلال تونس پرداختهاند و در ۲۰ مارس ۱۹۸۲ و روز کارگران در ۲ مناسبت، یعنی ابتدای مه ۱۹۸۲ و ۳۰ آوریل ۱۹۸۳ تألیف شدند و به واسطه این دو مناسبت، به ارتباط گسترده بین حزب کمونیست تونس و تاریخ طبقه کارگران در این کشور به واسطه حضور مستمر این حزب از زمان تأسیس در بیشتر کشمکشهای اجتماعی و ملی که طبقه کارگران تونسی در آن حضور داشتند، به علاوه همبستگی کمونیستها با دوستان سندیکایی خود در مبارزات ایشان برای به دست آوردن حقوق خود و بهبود وضعیتشان اشاره دارد.
همچنین مقاله هفتم در سال ۱۹۸۱، به مبارزات برای «بیرون راندن» اشغالگران فرانسوی اشاره دارد که کمونیستها با تمام امکاناتشان در این مبارزات ورود کرده و تظاهراتهای بسیاری به راه انداختند و بسیاری از آنها به عنوان داوطلب در این مبارزات حضور داشتند. در این مقالات همچنین فشارهایی که رهبران کمونیستی و حقوقدانان و شخصیتهای سندیکایی در سپتامبر ۱۹۳۴ متحمل شدند منعکس شده است.
در این مقالات همچنین مواضع و یادداشتهای حزب در مناسبتهای مختلف از جمله یادداشت حزب کمونیست تونس در هفتمین دوره نشست سازمان ملل متحد در آغاز دهه ۱۹۵۰ اشاره دارد که این حزب در آن از سازمان ملل خواسته بود تا دولت فرانسه را به تغییر سیاستهای خود در تونس و لغو دو معاهده باردو و مرسی فرا بخواند و به نظام سرپرستی و قیمومیت پایان دهد و همچنین تمامی نیروهای بیگانه از خاک تونس خارج شوند. در یکی از این مقالهها به ناراحتی این حزب از بی توجهی یک کنفرانس تاریخی که برای کمک به کمونیستهای تونس در مبارزه با نازیها در این کشور برگزار شده بود، به جنگ جهانی دوم اشاره شده است و البته نویسنده این کتاب فرصت یادآوری به حضور حزب کمونیست در انتخابات تاسیسی، انتخابات مجلس قانونگذاری و انتخابات شهرداریها در دورههای مختلف از تاریخ این کشور از زمان استقلال به بعد، به علاوه همراهی در برنامههای احیای پنجاهمین سالگرد برگزاری نخستین کنفرانس حزب کمونیست در سال ۱۹۳۹ را از دست نداد و سخن خود را با اظهاراتی درباره کنفرانس حزب «المسار» در سال ۲۰۱۴ به عنوان ایستگاه جدیدی در جاده جنبش اصلاح اجتماعی و آگاهی بخشی به پایان برد.
معرفی تعدادی از مبارزان و رهبران جنبش چپ در تونس
در این کتاب علاوه بر اشاره به سالروز مرگ خمیّس الکعبی و حسن السعداوی به رصد جزئیات زندگی مختار العیاری در دوره تبعید و معرفی سابقه مبارزاتی کمونیستی و سندیکایی او پرداخته شده است. در چارچوب معرفی مهمترین شخصیتهایی که نقش محوری در منعکس کردن اندیشه چپگرا در کشور تونس داشتند، به یادداشتهای سلیمان بن سلیمان اشاره شد که در آن، به معرفی مسیر اندیشه چپگرا و اصول ثابت آن که میتواند چارچوبهای مهمی از تاریخ جنبش ملی را مشخص کند فرا خوانده شده است. در همین چارچوب، به زندگی مبارزاتی پربار محمد النافع از مبارزان کمونیست تونس و نقشهای متنوعی که در مبارزات ملی و اجتماعی در کشور تونس ایفا کرده است، پرداخته شد.
اخبار
در پردیس تئاتر تهران برگزار می شود
جشن تجلیل از کارکنان و خانواده فرماندهی تیپ یکم امیرالمومنین یگان ویژه ناجا
به مناسبت گرامیداشت هفته نیروی انتظامی جشن تجلیل و تکریم از کارکنان و خانواده های فرماندهی تیپ یکم امیرالمومنین علی (ع)یگانهای ویژه ناجا در روزهای 5 و 6 آبان در پردیس تئاتر تهران برگزار می شود.
به گزارش روابط عمومی پردیس تئاتر تهران این مراسم با حضور سرتیپ دوم ستاد سید رضا موسوی اعظمی فرمانده تیپ یکم امیرالمومنین علی (ع) یگانهای ویژه ناجا و سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین مقیم بیگی رییس عقیدتی سیاسی و سرهنگ محمد احمدی رییس حفاظت اطلاعات این تیپ برگزار می شود و از بخشهای متنوعی از قبیل قرائت قرآن و اجرای زنده سرود ملی توسط گروه موزیک تیپ یکم امیرالمومنین علی (ع)یگانهای ویژه ناجا،اجرای موزیک توسط همین گروه،نمایش کودک و مسابقه خانواده با حضور احسان مهدی،اجرای موسیقی نواحی آذری به سرپرستی عاشیق سلجوق شهبازی،اجرای رجز خوانی نظامی،و نمایش کمدی برنامه های این مراسم است.
توسط نشر نو؛
ترجمهای دیگر از «روز ملخِ» ناتانیل وست منتشر شد
رمان «روز ملخ» نوشته ناتانیل وست بهتازگی با ترجمه علی کهربانی توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شده است. از اینرمان طی روزهای مهرماه، ترجمه دیگری بهقلم فرید دبیرمقدم توسط نشر ماهی منتشر شد.
اینکتاب چهارمین و آخرین اثر ناتانیل وست نویسنده آمریکایی است که مدت کوتاهی پس از انتشارش در ۳۷ سالگی همراه همسرش در تصادف رانندگی کشته شد. ایناتفاق روز ۲۲ دسامبر ۱۹۴۰ یکروز پس از مرگ اسکات فیتزجرالد دوست نزدیک ایننویسنده رخ داد. اما به خلاف فیتزجرالد که آنزمان نویسنده شناختهشدهای بود، ناتانیل وست در زمان مرگ، یکنویسنده گمنام محسوب میشد. منتقدان محافظهکار و راستی، آثار او را بیش از حد نیهیلیستی و آخرالزمانی میخواندند و منتقدان رادیکال و چپ هم نوشتههای او را طنزآمیزتر از آن میدانستند که در گروه آثار جدی و ضدفاشیستی دهه ۱۹۳۰ جا گیرند.
وست در برههای از زندگی خود به هالیوود رفت و مشغول فیلمنامهنویسی شد. ایننویسنده پس از آشنایی با واقعیتهای هالیوود، آن را کارخانه رویاسازی یا آشغالدانی رویاها نامید. او گرچه گرایشات چپ داشت، اما در رمان «ملخ» خود این گرایشات را که در ادبیات متعهد و رئالیسم سوسیالیستی دهه ۱۹۳۰ آمریکا جریان داشت، به کار نبسته است. در داستان ملخ شخصیتهایی حضور دارند که فریبخوردهاند. آنها اهل مناطق سردسیر آمریکا هستند که پس از یکعمر کار سخت و یکنواخت با پساندازی که دارند، به کالیفرنیا یعنی یکمنطقه آفتابگیر میآیند. قصدشان هم غرقکردن خود در رویاهایی است که هالیوود نشانشان داده است.
در ادامه داستان، مهاجرانی که از مناطق سردسیر به کالیفرنیا میآیند، با واقعیتی روبرو میشوند که با وعدههای هالیوود همخوانی ندارد و همینمساله موجب سرخوردگیشان میشود. بههمیندلیل سعی میکنند سرخوردگی و ملالشان را بهنوعی چاره کنند اما موفق نمیشوند...
ترجمه نشر ماهی از اینکتاب، از روی نسخهای انجام شده که سال ۱۹۹۷ در کتابخانه آمریکا در نیویورک موجود بوده و ترجمه نشر نو براساس نسخهای انجام شده که سال ۱۹۳۹ توسط انتشارات رندوم هاوس در آمریکا منتشر شده است.
در بخشی از علی کهربایی از اینرمان میخوانیم:
تاد ادای لاقیدی او را درآورد و گفت: «ها، باشه برای بعد.»
فِی خندید، بعد جاپودریاش را درآورد و به درستکردن لبهایش مشغول شد. آماده که شد، در باریکهراهی که ادامه جاده خاکی بود راه افتادند. اِرل جلو میرفت، فِی پشت سر او، تاد هم از عقب میآمد.
بهار در اوج خود بود. راه به ته دره تنگی میرسید و هرجا علفهای هرزه در شیب تند فرصت یافته بود، گلهای ارغوانی و آبی و زرد داده بود. کناره راه پر از خشخاشهای نارنجی بود. گلبرگهایشان مثل پارچه کرپ پرچین و چروک بود و بر برگهایشان غبار پودرمانندی سنگینی میکرد.
رفتند تا به دره دیگری رسیدند. این دره گل و گیاه نداشت، اما زمین بایر و صخرههای دندانهدندانهاش، رنگهایی حتی درخشانتر از گلهای دره اولی داشت. کورهراه نقرهفام بود و با رگههایی خاکستری-صورتی رنگآمیزی شده بود؛ و دیوارههای دره فیروزهای بود و ارغوانی و شکلاتی و بنفش. خود هوا هم صورتیِ تند بود.
به تماشای مرغ مگسخواری ایستادند که زاغ کبودی را دنبال میکرد. زاغ کبود، جیغزنان جولان میداد و دشمن کوچکش همچون گلولهای یاقوتی دنبالش میکرد. پرندههای پرزرقوبرق فضای پرنقش و نگار را از هزاران ذره درخشان مثل پولکهای رنگارنگ جشنها پر کرده بودند.
از این دره که بیرون آمدند، زیر پایشان دره کوچک سبزی دیدند با انبوهی درخت که بیشترش اوکالیپتوس بود، با تک و توک سپیدار و یک بلوط ویرجینیای سیاه تنومند. پس از قدری سر خوردن و لغزیدن در بستر نهری خشک و شیبدار، وارد دره شدند.
تاد مردی را دید که در کناره جنگل ایستاده بود و نزدیک شدن آنها را تماشا میکرد. فِی هم او را دید و دست تکان داد.
اینکتاب با ۲۱۶ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۵۵ هزار تومان منتشر شده است.
اخبار
به بهانه چاپ دوم؛
چگونه «معلم اول» را بخوانیم و نظام فکریاش را درک کنیم؟
انتشارات علمی و فرهنگی چاپ دوم کتاب «ارسطو؛ راهنمای سرگشتگان» تالیف جان. ای. وللا و ترجمه محمود دریانورد را منتشر کرد. چاپ نخست این کتاب سال ۱۳۹۸ در دسترس مخاطبان قرار گرفته بود.
بیش از هزار سال ارسطو تقریباً در همه موضوعات، اولین مرجع در جهان غرب در نظر گرفته میشد. آموزههها و افکار او مجموعه بخشهایی عظیم از موضوعات را در بر میگیرد و کمکهای درخورتوجهی به همه زمینههای تحقیقاتی شناخته شده در جهان باستان کرده است. جان وللا در «ارسطو: راهنمای سرگشتگان» به بررسی زمینههای تاریخی، فلسفی و سیاسی میپردازد که نظریههای ارسطو در آن تکامل یافتهاند. این کتاب شرح روشن و کاملی از کار و اندیشه این متفکر کلیدی عرضه میکند و طرح کلی ایدههای اصلی او و راههایی را نشان میدهد که از طریق آنها بر تاریخ فلسفه غرب تأثیر گذاشتهاند. این کتاب با ساختار موضوعی، تمام آثار کلیدی ارسطو را از نظر میگذراند و برای نیازهای خاص دانشجویانی که نیاز به درک درستی از نظریهها و ایدههای او دارند، تنظیم شده است.
نویسنده در هر یک از این فصول به صورتی موجز و رسا نظام فکری و فلسفی ارسطو را شرح و بررسی کرده است و در پایان نیز نتیجه میگیرد که بررسی و مطالعۀ آثار بهجا مانده از ارسطو ابتدای کار است و میراث فکری و فلسفی او جواهر حیرتانگیزی است که ما بدان دست یافتهایم اما هنوز چیزهای زیادی برای غور و مطالعه و تامل در آن وجود دارد.
کسانی که هنوز مطالعه آثار یا آثار در پیرامون معلم اول تاریخ فلسفه را آغاز نکردهاند، میتوانند در قدم اول به کتاب جان. ای. وللا مراجعه کرده و پس از آن جلد نخست «تاریخ فلسفه» فردریک چارلز کاپلستون را بخوانند. پس از این دو کتاب میتوانند به مطالعه آثار باقیمانده از ارسطو بپردازند.
در پشت جلد این کتاب میخوانیم: «از مجموعه بسیار عظیم و متنوع آثار مکتوب ارسطو تنها یک پنجم آن به دست ما رسیده است و به بخش اعظمی از کارهای او دسترسی نداریم. با این همه شاهراه درخشانی که وی در فلسفه گشوده است، مسیر تفکر بشری را الیالابد تعیین کرده است. در خصوص آثار وی نکته مهم آن است که آثار برجای مانده به احتمال بسیار زیاد یادداشتهای درسی وی هستند و بنابراین دستیابی به فهمی منسجم از فلسفه وی چندان آسان نیست. در کتاب حاضر مجموعهای از نوشتههای ارسطو بررسی شده است که در فعالیت فلسفی و علمی او نقشی بنیادین دارند. بنابراین کتاب حول پنج مفهوم انسجام یافته است؛ مفاهیمی که فهم آنها در نظر ارسطو ، و لذا در تمام فلسفه ضروری است: جوهر یا اوسیا، طبیعت یا فوزیس، معرفت یا اپیستمه، نفس یا پسوخه و نیکبختی یا ائودایمونیا».
کتاب «ارسطو» را انتشارات علمی و فرهنگی در مجموعه راهنمای سرگشتگانِ خود به چاپ رسانده است. از این مجموعه پیشتر کتابهای دیگری درباره هوسرل، هابز، کیرکگور، هگل، سقراط، ژیژک، شوپنهاور، نسبیگرایی، تجربهگرایان و ... منتشر شده بود.
چاپ مجدد دو کتاب مهم از
آثار رهبری
انتشارات انقلاب اسلامی اقدام به چاپ مجدد دو عنوان کتاب از آثار مقام معظم رهبری، «دو امام مجاهد» و شرح نظریّهی «انسان ۲۵۰ ساله» کرده و آنها را روانه بازار نشر نموده است.
دو عنوان از کتب انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مدظلهالعالی) تجدید چاپ شدند.
چاپ دهم کتاب «دو امام مجاهد» اثر آیتاللهالعظمی خامنهای (مدظلهالعالی) که حاصل گردآوری و تدوین شش سخنرانی از ایشان در سالهای ۵۱ و ۵۲ شمسیست، روانه بازار کتاب شد. این شش گفتار، تحلیل مبارزات حسنین (علیهماالسّلام) را شامل میشود.
شرح نظریّهی «انسان ۲۵۰ ساله»، تبیین جایگاه والا و مهمّ امام حسن (علیهالسّلام)، چرایی دست کشیدن از جنگ و علل پذیرفتن آتشبس و بیان تفاوت شرایط امام حسن و امام حسین (علیهماالسّلام)، تحلیل قیام حسینی، اهداف قیام حسینی و تحلیل ریشههای آن، تحلیل وضعیت دوران امام حسین (علیهالسلام) و اقدامات ایشان از موضوعات اصلی این کتاب است. بخش پایانی این کتاب مربوط به سخنرانی شب عاشورای معظّمٌله در محرّم سال ۱۳۹۳ هجری قمری (مصادف با ۲۴/بهمن/۱۳۵۲) در هیئت انصار الحسین (علیهالسلام) است.
کتاب «گفتاری در باب صبر» حاوی سخنرانیهای رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۵۲ در مسجد کرامت مشهد مقدس، با موضوع صبر است که حاوی مطالب مفیدی در باب مفهوم صبر از نگاه قرآن و روایات است. این کتاب به چاپ سوم رسیده است. نکته جالب توجه اینکه سخنرانیهای گردآوری شده در این کتاب، در زمانی بیان شده که هیچ امیدی به تحقق حکومت اسلامی نبوده و مبارزان انقلابی، راهی طولانی را برای خود متصور بودند. انتخاب موضوع «صبر» در آن دوران نشان از نکتهسنجی رهبری در دوران مذکور بوده است.
علاقمندان میتوانند کتابها را از کتابفروشیهای سراسر کشور یا از سایت انتشارات انقلاب اسلامی به آدرس www.book-khamenei.ir تهیه نمایند.
|
|
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/9617/29339/100868
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/9617/29339/100869
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/9617/29339/100870
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/9617/29339/100871
|
عناوین این صفحه
- «تاریخ ملکآرا» منتشر شد
- میراث مارکسیسم در تونس
- اخبار
- اخبار