|
دادمان در نشست خبری پویش هنری رسانه ای «ناکوک»:
حوزه هنری با پویش ناکوک تلاش کرده نگاه هنرمندان را به نقاط کور معضلات اجتماعی متوجه کند
رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی در نشست خبری پویش هنری_رسانه ای «ناکوک» با بیان اینکه «ناکوک» به ثمر نشستن یک دغدغه واقعی به شکل بومی و منطقهای در سراسر ایران است، گفت: حوزه هنری با این پویش تلاش کرده نگاه هنرمندان را به نقاط کور معضلات اجتماعی متوجه کند.
به گزارش امتیاز، نشست خبری پویش هنری رسانه ای «ناکوک» و رونمایی از پوستر نخستین پویش رسانهای در حوزه انتشار فیلم و انیمیشنهای کوتاه با موضوع کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی صبح امروز ۱۷ آبانماه در سالن طاهره صفارزاده در حوزه هنری برگزار شد.
محمد مهدی دادمان، رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در این نشست خبری گفت: هنر برای ما همانگونه که امام(ره) فرمودند باید نشان دهنده نقاط کور و مبهم معضلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی باشد. هنر در عرفان اسلامی ترسیم روشن عدالت، شرافت و انصاف و تجسیم تلخکامی گرسنگان مغلوب قدرت و پول است. چنین هنری، هنر مردمی است.
حوزه هنری با پویش ناکوک تلاش کرده نگاه هنرمندان را به نقاط کور معضلات اجتماعی متوجه کند
وی افزود: وقتی ازهنر مردمی صحبت میکنیم توأمان از دو معنی سخن میگوییم؛ معنی نخست اشاره به شیوه تولید دارد، یعنی هنری که فارغ از پیچیدگیهای تولید حرفهای بتواند خودش را به مخاطب برساند، اما معنی دوم اشاره به هنری دارد که مسائلش را از مردم میگیرد نه از جمعها و محافل محدود. یکی از اولین ثمرههای پیگیری این جهتگیری در دوران تازه حوزه هنری، پویش هنری-رسانهای «ناکوک» است. حوزه هنری به عنوان پایگاه هنر انقلاب اسلامی در این پویش تلاش کرده نگاه هنرمندان را به نقاط کور معضلات اجتماعی متوجه کند. «ناکوک» نه مجموعهای از تولیدات سفارشی برای هزینهکرد بودجههای تصویب شده اداری که به ثمر نشستن یک دغدغه واقعی به شکل بومی و منطقهای در سراسر ایران است.
رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی بیان کرد: هنرمندان بومی در هر استان با توجه به مهمترین آسیبها و مسائل اجتماعی منطقه خود دست به تولید آثاری زدند به این امید که با روایت داستانی این مشکلات و معضلات و با روایت راه حلهای برونرفت از آنها زمینهای برای توجه عمیقتر به آنها فراهم شود. این آثار عمدتاً با شبکه هنرمندان جوان و بومی متصل به مراکز استانی حوزه هنری به ثمر رسیدهاند. اولویت در تولید این آثار درگیری واقعی و از نزدیک با مسائل و معضلات اجتماعی هر منطقه بوده است. این آثار هنری برای شرکت داده شدن در فلان جشنوارههای خارجی تولید نشدهاند، بلکه عزم و اراده خود را در صیقل دادن روح و جان خسته و دردمند مخاطب قرار دادهاند و مسیر اصلاح و تربیت و بازگشت به فطرت انسانی را دنبال میکنند. اگر جز این بود اثر هنری نبودند، بلکه کالایی شبیه هزاران کالای رسانهای دیگر بودند که هر روز تولید و مصرف میکنیم.
وی در ادامه گفت: ما در این آثار صمیمیت را دنبال میکنیم. صمیمیت در انتقال مسائل و دردها. صمیمیتی که شجاعتی برای به اشتراک گذاشتن داستانهای همه کسانی که درگیر یکی از این آسیبها بودهاند را فراهم میکند. ما از همه مخاطبانمان در طول این پویش دعوت میکنیم به روایت داستانهایشان و این در واقع یکی از مهمترین اهداف «ناکوک»است. ما باید بتوانیم مشکلات را به مسائل تبدیل کنیم و برای مسئلههایمان راه حلهای درست پیدا کنیم.
دادمان ادامه داد: بعد از تأکید رهبر معظم انقلاب به همه مسئولان در خصوص توجه خاص به مسائل اجتماعی، حوزه هنری در چهارچوب وظایف خود اقدامهایی را در زمینه تولید فیلمهای کوتاه، مستند، انیمیشن، تولید کتاب، استعدادیابی و پرورش هنری نوجوانان ساکن در محلات حاشیهای و تأسیس گروههای هنری بومی و مبتنی بر فرصتهای بومی در محلات محروم و حاشیهای آغاز کرد. این آغاز البته با همکاری سازمان امور اجتماعی بوده است. مبنای این همکاری استفاده از فرم و زبان هنر برای انتقال پیامهای تأثیرگذار و انعکاس رویکردهای مثبت و سازنده و برگرفته از تعالیم دینی در مواجهه با آسیبهای اجتماعی، مستتر کردن تجربیات موفق در زمینه کاهش آسیبها و تلاش برای کاستن آسیبهای اجتماعی مناطق حاشیهای از طریق تکیه بر فرصتهای هویتی پنهان شده در همان مناطق و مداخله فرهنگی و هنری است.
دادمان گفت: آثاری که در مرحله اول تولید شدهاند، در قالب یک پویش رسانهای فراگیر و ملی پخش خواهند شد. همکاران خوش فکر و پر تلاش ما در حوزه هنری انقلاب اسلامی در استان البرز این موضوع را دنبال کردهاند. تلاش ما بر این بوده است که علاوه بر اینکه تولید، استعدادیابی و اقدامات فرهنگی به واسطه مراکز استانی اتفاق بیفتد، پویش رسانهای برای پخش و بازدید آثار هم توسط دوستان مناطق استانی برنامهریزی شود. پویش مذکور در 3مرحله طراحی و برنامهریزی شده است و بخشی از آثار ارزنده عمومی خواهند شد و در یک فضای پویشی به اشتراک گذاشته میشوند.
رئیس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در پایان سخنان خود گفت: ما تا به امروز یک رسانه تخصصی برای انتشار انواع تولیدات هنری مرتبط با آسیبهای اجتماعی نداشتیم و به همین جهت دوستان ما «ناکوک» را راهاندازی کردند. همچنین به جهت باوری که به نقش فرهنگ و هنر در کاهش آسیبها و حل مسائل اجتماعی داریم، بنا داریم صندوق مشترکی را با همکاری دوستانمان در سازمان اجتماعی برای حمایت از نوآوریها و تولیدات هنری در زمینه مسائل اجتماعی در حوزه هنری تأسیس کنیم تا بهتر از قبل بتوانیم از هنرمندان جوان، خوشفکر و دغدغهمندمان که در حوزههای مستند، انیمیشن، فیلم کوتاه و حتی تولیدات بلند ایدههای خوبی دارند حمایت کنیم. امیدواریم که دستگاههای دیگر هم در این صندوق مشارکت کنند.
دکتر تقی رستموندی، رئیس سازمان امور اجتماعی کشور در بخش دیگری از نشست خبری «ناکوک» به رئیس حوزه هنری پیشنهاد کرد از ظرفیتهای درمانی برای رسیدگی به وضعیت آسیبدیدگان اجتماعی استفاده کنیم.
وی گفت: من افرادی را میشناسم که با تئاتر درمانی کارهای موفقی را انجام میدهند؛ برای مثال برخی از بچهها و نوجوانهایی که در کانونهای اصلاح و تربیت هستند را وارد پروسه تئاتر درمانی کنیم و برخی از زندانیان با کارهای فرهنگی و هنری درگیر شدهاند.
علی سلیمانی دغدغه کودکان مناطق محروم و کودکان کار را داشت
همسر مرحوم علی سلیمانی در بخش دیگری از این نشست گفت: علی همیشه دغدغه کودکان مناطق محروم و کودکان کار را داشت. من نیز دوست داشتم بچههای مناطق محروم را در زمینه هنر فعال کنیم و از طریق سازمان فرهنگی-هنری شهرداری نیز پیگیر آن بودهام. تا به امروز قولهایی داده شده، اما این قولها هنوز عملی نشدهاند.
وی از مدیران حوزه هنری درخواست کرد که در زمینه فعال کردن بچههای مناطق محروم در زمینههای فرهنگی و هنری به او کمک کنند.
تلاش کردیم در حوزه هنری به آسیبهای فراگیر بپردازیم و آنها را با بیانی هنرمندانه بررسی کنیم
داوود ضامنی، مدیر دفتر ارزیابی و پایش حوزه هنری در ادامه نشست خبری «ناکوک» گفت: برخی از آسیبهای اجتماعی همچون اعتیاد در میان حاشیهنشینان و طلاق به جهت فراگیریشان بسیار مهم هستند. بنابراین ما در حوزه هنری تلاش کردیم اول به آسیبهای فراگیر بپردازیم و آنها را با بیانی هنرمندانه بررسی کنیم و راهکاری را ولو در حد چند ثانیه در درون آثار بگنجانیم تا راه برونرفت از چالش و کنترل آسیب به صورت یک آموزش غیر مستقیم به مخاطب نشان داده شود.
وی افزود: ما در یکی دو سال گذشته 75فیلم کوتاه تولید کردیم. این آثارمستقیماً تولید حوزه هنری نیستند، بلکه ما تلاش کردیم هنرمندان مراکز استانی را که خودشان تجربه زیستهای از یکی از آسیبهای اجتماعی دارند، ترغیب کنیم با یک نگاه هنرمندانه به تجربهشان نگاه کنند. بنابراین اینجا زاویه دید مهم بوده است نه زاویه تولید. شاید برخی از آثار مذکور از نظر ارزشهای هنری از درجه پایینی برخوردار باشند، اما همانطور که آقای دادمان بیان کرد، ما این فیلمها را برای شرکت در جشنوارههای هنری نساختیم. این فیلمها برای نوجوانان و مردم تولید شدهاند.
ضامنی بیان کرد: لازم میدانم توضیح دهم که 200دقیقه انیمیشن هم تولید شده است و در مراحل بعدی پویش «ناکوک» در دستور کار پخش قرار خواهد گرفت.
محمد مهرابی، رئیس حوزه هنری استان البرز در پایان این نشست خبری گفت: ما فراخوانی را به صورت همزمان و موازی با پویش «ناکوک» برنامهریزی کردهایم. همانطور که در این فراخوان آمده، قرار است هنرمندان در 3بخش پوستر، کاریکاتور و تصویرشناسی آثار خودشان را تا انتهای بهمن ماه به دبیرخانه ارسال کنند و در یک برنامه، اختتامیه این مراسم هنری برگزار شود.
وی افزود: ما تلاش میکنیم از همه شیوههای تبلیغاتی و هنری برای بهتر دیده شدن آثار و فیلمهای تولید شده استفاده کنیم. یعنی ما همزمان با توزیع فیلمها، تعدادی پادکست، پوستر، کاریکاتور و تصویرسازی تولید کردیم که دوستان میتوانند از آنها استفاده کنند.
رئیس حوزه هنری استان البرز بیان کرد: ما تلاش کردیم با همکاری سایر نهادها از همه توانمان استفاده کنیم. برای مثال قرار است معاونت فضای مجازی سازمان صدا و سیما با استفاده از همه ظرفیتهایش به توزیع حداکثری آثاری که در قالب پویش «ناکوک» تولید شدهاند کمک کند.
فراخوان مذکور، فراخوان رویداد «قبل از اینکه دیر بشه!» است. علاقمندان برای مطالعه متن فراخوان و جزئیات این رویداد میتوانند به پایگاه اینترنتی WWW.NAKOOK.IR مراجعه کنند.
گفتنی است در نشست خبری «ناکوک» از خانواده مرحوم علی سلیمانی تقدیر شد و تابلو پرترهای به عنوان هدیه به همسرآن مرحوم اهدا شد.
همچنین در این نشست از سایت و پوستر پویش ناکوک رونمایی شد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی:
ثبوتی از آنها نبود که پس از انقلاب قهر کند و خارج برود
چهارمین برنامه تماشای خورشید به همت کمیسیون ملی یونسکو-ایران با رویکرد بزرگداشت استاد یوسف ثبوتی با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و هنر عصر روز گذشته، یکشنبه ۱۶ آبان ماه در تالار ایران فرهنگستان هنر برگزار شد.
در ابتدای این مراسم حجتالله ایوبی گفت: استاد ثبوتی را با مقالههای متعدد، نشانهای فراوان، مدالهای ملی و جهانی میشناسیم و میشناسند. اما آن جنبه ارزشمند برای همه ما، تلاش این مرد بزرگ برای همگانی کردن علم و دسترسی دیگران به علم است. این مرد یک عمر کوشید و نهادهای بسیار ارجمند، ماندگار و بزرگی را تاسیس کرد.
وی افزود: نظام آموزشی امروز را مرهون استاد هستیم، او نظام ترمی را راه انداخت که به ارزیابی سریع مدارک فارغالتحصیلان کمک کرد تا به گوشه گوشه جهان برای ادامه تحصیل بروند.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو یاداور شد: استاد ثبوتی در نظام ارتقای پژوهشی، مقالات علمی پژوهشی را رسم کرد و چقدر مقالات مهمی در این سالها تولید شد. او برای دسترسی همه به علوم، دکترای نجوم را در شیراز و انجمن نجوم ایران را تاسیس کرد تا به همه این فرصت را بدهد که از علوم استفاده کنند.
ایوبی عنوان کرد: این استاد فرهیخته از زنجان برخاست، به تهران آمد و به کشورهای مختلف رفت. برگشت و پروژههای بزرگ ملی را اجرا کرد اما زادگاهش را فراموش نکرد. این صفت خوبی است که بزرگان علم و ادب و فرهنگ برگردند و زادگاه خود را ارتقا دهند. او این کار را به تمام انجام داد. استاد ثبوتی کارهای بزرگی در زنجان کرد و آنجا محبوب همه اقشار و لایههای اجتماعی است. امیدوارم که رسم شود، همه بزرگان به زادگاهشان توجهی داشته باشند و آن تجربه، علم و اندیشه را به زادگاهشان ببرند. این صفت والایی است. پرچم علم و دانش در جمهوری اسلامی ایران همیشه برافراشته است و خواهد ماند.
استادی که علمش را برای مملکتش می خواهد
همچنین در ادامه این مراسم که اجرای آن را عبدالمهدی مستکین برعهده داشت، غلامعلی حداد عادل با اشاره به خاطرات تحصیلش در دانشگاه شیراز و مصاحبه ثبوتی با وی بیان کرد: وقتی دکتر ثبوتی وارد کلاس میشد، خیلی منظم، جدی و با پشتکار بود. از ابتدا تا آخر کلاس، تمام تخته پر از فرمول بود. یک دقیقه هم به خود تنفس نمیداد و یکسره دانشجو را در فضای علمی قرار میداد.
وی افزود: ما شیرینی علم را در کلاس دکتر ثبوتی چشیدیم، معنی علم را فهمیدیم، روش علمی را لمس کردیم و عالم را دیدیم که چگونه از دریچه فیزیک به دنیا نگاه میکند. او در کلاس غیر از درس و بحث علمی، بحث دیگری نمیکرد و البته خیلی مهربان بود. در امتحان نیز خیلی جدی بود.
حدادعادل در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: من بیشترین تاثیر را نه فقط در دوره فوق لیسانس بلکه در کل دوره فیزیک خواندنم، از نظر علمی، انضباط علمی و شخصیت علمی از دکتر ثبوتی پذیرفتم. او کاملا دانشجوپروری میکرد. همیشه در برابر او، خود را یک دانشجوی ساده در برابر استاد میدیدیم و میبینم.
وی افزود: اهتمام او به این بود که در ایران تحصیلات تکمیلی را در دانشگاهی خارج از سلطه اداری ملالآور دانشگاه تهرانی و امثال آن، شکوفا کند. او با هوشمندی متوجه شد که اگر بخواهد نیت خود را در توسعه تحصیلات تکمیلی در چارچوب سفت و سخت اداری مراکزی مانند دانشگاه تهران اجرا کند، موفق نمیشود و تشخیصش درست بود.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: همیشه او را دعا میکردم که علم خود را برای مملکتش میخواهد. دکتر ثبوتی از آنها نبود که پس از انقلاب که تغییر روشی پیدا شد، قهر کند و به یک دانشگاه خارجی برود که ما التماس کنیم که به ایران بیاید. او همین جا ماند و زحمت کشید. او علم، تحصیلات تکمیلی و دکترای فیزیک را در ایران نهادینه کرد. خیلیها قدر او را میدانند و میدانستند.
وی افزود: امیدوارم که برای همه کسانی که فرهنگ و تربیت اصیل و عمیق اسلامی دارند و علاقه مند به سرزمین مادری خویش بوده و سربلندی ایران را میخواهند برای جوانان الگویی باشد که به دور از دنیا طلبی، علم را در خدمت زندگی بهتر و انسانیتر و شرافتمندانهتر مردم ایران قرار دهند.
در ادامه این برنامه علیرضا منادی سپیدان در بخشی از سخنان خود با اشاره به تلاشهای دکتر یوسف ثبوتی در راه توسعه علم، بیان کرد: خدارا شاکریم که خداوند به ما این لطف را کرده است که از الطاف استاد و شاگردانشان برخوردار شویم. پرفسور ثبوتی دانشگاهی را ساخت که دیوار نداشت و بر این اصل معتقد بود که دانشگاه نباید دیوار داشته باشد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به سجایای اخلاقی استاد ثبوتی عنوان کرد: ای برادر تو همه اندیشهای، ما بقی خود استخوان و ریشهای. این رصدخانه ملی، ایجاد فیزیک نوین در ایران، تحول علمی در کشور، مطرح کردن به روز مسایل علمی برای دانشجویان و شخصیتهای بزرگی چون حدادعادل، نصیری قیداری و دیگر دانشمندان را تحویل جامعه دادن، نمادی از اندیشه یک مرد بزرگی مانند پروفسور یوسف ثبوتی است.
وی افزود: او احترام همسرش را دارد و وابستگی خود به خانوادهاش را نشان میدهد. یعنی همه حرکات این مرد بزرگ برای ما درس زندگی است.
رییس کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت: ما شخصیتهای علمی فراوانی در کشور داریم که باید حقشان ادا شود. دکتر ثبوتی برای گرفتن بودجه برای مراکز تحقیقاتی بسیار زحمت کشید تا بلکه بتواند این مراکز را به روز کند و ارتقا دهد. ما توانمندی معرفی چنین شخصیتی را نداریم.
همچنین علی اکبر صالحی در این نشست درباره سه مفهوم علم، عالم و بستر علم گفت: علم ارزش دارد اما به تنهایی نمیتواند منتشر شود و به عالم احتیاج دارد. عالم هم ارزش دارد اما اگر زیر ساختها و امکانات نباشد، نمیتواند کاری کند. علم مقولهای مرتبط با خالق است و او آفریننده علم است.
وی عنوان کرد: یکی از مهمترین ارزشهای علم این است که اگر انسان به علم واقعی دست پیدا کند و بفهمد، آن زمان به مبدا هستی و خالق ارادت بیش از پیش پیدا می کند. علم شناخت پدیدهها و رموز طبیعت و خلقت است. عالم کسی است که به دنبال علم میگردد اما علمی که برای رضای او باشد و نفعی به مردم برساند. ارزشمندترین انسانها کسی است که اعلمترین باشد. عالم یک جایگاه ویژه اجتماعی دارد، اگر منشا علم را درک کند.
معاون پژوهشی فرهنگستان علوم بیان کرد: ما فقط دنبال پروراندن نوابغ علم نیستیم، علم زمانی رونق پیدا میکند که تبدیل به یک امر جمعی شود. وقتی به زیرساختهای علم نگاه میکنیم، دربرگیرنده حکومت و عالم و تمامی موسساتی است که به نحوی میتوانند در خدمت علم قرار بگیرند. خادمین علم نیز به اندازه عالم در بسط و گسترش علم قابل تقدیر هستند.
صالحی درباره خصوصیات دکتر ثبوتی اظهار کرد: او انسانی پیگیر، خیر اندیش، دوراندیش و دلسوز است و قلب سلیم دارد. او به اندازه ای که نیاز است صحبت میکند، نه از کسی بد گویی میکند، غلو و مداهله نمیکند. انسانی مستغنی از هر حیث و متکی به خود است.
وی افزود: انسانی که در چنین شرایطی قرار میگیرد و تمام هم و غمش را در خدمت به خلق میگذارد، یعنی در تمام طول زندگیاش عبادت میکند. عبادت به جز خدمت خلق نیست. چه عبادتی برتر از این که هم علم را آموزش دهی و هم زمینهها و زیرساختهای گسترش آن را فراهم کنی؟ او دارای دو بال علم و باورمندی است و اگر باورمندی را دین تعریف کنیم، اون دارای دو بال علم و دین است. انسان زمانی میتواند اوج بگیرد که دو بال سالم داشته باشد.
امیدبخشی به جوانان
در ادامه این برنامه سعداله نصیری قیداری گفت: دکتر ثبوتی پدر معنوی من است و همیشه به ۴۴ سال شاگردی او افتخار کرده، میکنم و خواهم کرد. بودن با دکتر ثبوتی، هر وقت که امکانپذیر باشد، برای من بهترین لحظات است.
نصیریقیداری عنوان کرد: استاد برای هر کار نوآورانه خود در زندگی علمیاش، یک هدف مطلوب بر اساس آسیبشناسی وضع موجود و دیدگاه آیندهنگر خاص خود ترسیم کرده و با عزمی استوار و ارادهای خللناپذیر بر هر مانعی در رسیدن به آن فائق امد. اقداماتی مانند تاسیس رصدخانه ابوریحان بیرونی، همکاری در راهاندازی کتابخانه منطقهای در دانشگاه شیراز، راهاندازی مقاطع فوقلیسانس و دکترای فیزیک، راهاندازی انجمن نجوم ایران، احیای فعالیتهای انجمن فیزیک ایران، تدوین درسنامههای جدید، اجرای نظام ترمی واحدی در دانشگاهها، تاسیس پژوهشکده تغییرات اقلیم و ... بخشی از تلاشهای او بر اساس نیازسنجی، داشتن طرح و سماجت در رسیدن به آن است.
وی افزود: توجه به کمیت با حفظ کیفیت، توجه به ارزشیابی و رقابت، واقع بینی، اعتماد به درون، استفاده از تجربیات بینالمللی، مدیریت علمی، تواضع در کنار تخصص، متدولوژی آموزش و پژوهش و اهمیت همزمان علوم نظری و تجربی، خوشبینی و امیدواری، امید دادن و .. همواره مد نظر استاد بوده است. او به جای خالی کردن دل جوانان، به انان توصیههای رفتاری و امیدبخش میکند. رییس دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: یکی از وجوه بارز و کم نظیر استاد، کار علمی مداوم است که هیچ وقت و در هیچ شرایطی تعطیل نبوده است.
سید محمود دعایی، نیز در این مراسم گفت: من استثنایی در این جمع هستم چون نه دانشگاهی هستم و نه توفیق بهرهگیری علمی از محضر بزرگان داشتم اما سعادت حقشناسی داشتم. ان زمان که عدهای استاد ثبوتی را به انزوا برده بودند، آیتالله یحیی عابدی سفارش او را به ما کرد. ما سعی کردیم دستآوردهای ارجمند و ارزشمند او را انعکاس دهیم. پس از آن من به او ارادت پیدا کردم و فهمیدم که از تبار مرحوم روزبه است. من توفیق داشتهام که حق و حرمت خیلی از بزرگان را نگهدارم.
وی افزود: گاهی توفیق دارم که در مراسمهای فرهنگستان علوم حضور پیدا کنم، آنجا جمعی از دانشآموختگان پرفسور ثبوتی را میبینم که به شایستگی از آنان تجلیل میشود. باعث غرور و افتخار ما است که در میهنی هستیم که بزرگانی با دستاوردهای اینچنینی دارد.
توسط انتشارات حکمت؛
کتاب «فلسفه علم در پرتو حکمت خالده» منتشر شد
کتاب «فلسفه علم در پرتو حکمت خالده» نوشته محمود بینای مطلق و علیرضا کریمی زیارانی با ترجمه علیرضا ابراهیم زاده توسط انتشارات حکمت با قیمت ۴۵ هزار تومان منتشر شد.علم جدید به پشتوانه دستاوردهای فناورانهاش عملا برای بسیاری از معاصران ما منشأ حقیقت قلمداد میشود. اتکای علم جدید صرفا بر استدلال و دادههای تجربی چنان ظاهر واقعبینانهای بدان اعطا کرده که عملا آن را به مرجعی تقریبا بلامنازع بدل کرده است.در کتاب «فلسفه علم در پرتو حکمت خالده»، در فضای چنین علمگرایی فراگیری، با بررسی دقیق محدودیتهای درونذاتی فکر استدلالی و تحقیقات تجربی، کوشش شده است نقدی عقلانی درباره بنیادهای علم جدید ارائه شود.
این کتاب، که در نوع خود بیسابقه است، با نگاهی تازه به تعالیم سنتی شناختشناسی و متافیزیک، پادزهری برای خطاهای سوبژکتیو و ابژکتیو علم جدید ارائه میکند و نشان میدهد که علم جدید خود چیزی بیش از نظامی از باورها نیست که بهشدت از ارائه شناختی تام از حقیقت قاصر است و در تضاد با حکمت خالده ادیان الهی است که برای هزاران سال نهتنها کلیدهای شناخت حقیقی را به بشریت اعطا کردهاند بلکه اسباب نائل شدن به آن را نیز، که دقیقا دلیل وجودی انسان است، فراهم آوردهاند.
عناوین فهرست این اثر عبارت است از :
۱. پرسش های بنیادین
علم چیست؟
دیدگاه های جدید درباره علم
محدودیت های عقل جزوی
چگونه می توان به درستی یا نادرستی نظریه ای پی برد؟
سوژه و ابژه علم
۲. قوای شناخت در انسان
یادآوری افلاطونی
آیا سعی در رد یادآوری افلاطونی موفق بوده است؟
۳.مراتب و اطوار هستی
مراتب هستی
سمبولیسم: زبان متافیزیک
اطوار هستی
پیامدهای نداشتن دیدگاه متافیزیکی
۴. آموزه علتها
علت آلی
علت نمونه ای
اهمیت علت نمونه ای
۵. علم در آیینه ادیان
نمونه هایی از علم در کتابهای آسمانی
علم و گمان پیشرفت
آیا همه علوم از دید ادیان خوب اند؟
شناخت شناسی در آموزه های ادیان
اشاره هایی به مراتب متعدد هستی در منابع سنتی
۶. ناسازگاری علم جدید با دین
سخن پایانی
علم جدید و حکمت خالده
ماهیت علم تام
در بخشی از یادداشت مترجم این اثر آمده است:
چندی است که نوای علم و فن آوری جدید و آثار فردی، اجتماعی، زیست محیطی و غیره ناشی از آن دیگر برای برخی چونان گذشته خوش آهنگ نیست و گویی این روزها جای خالی چیزی دیگر که پاسخگوی نیاز درونی باشد بیش از پیش احساس می شود. حمله تجدد به سنت و دین در طی سالهای گذشته (به خصوص در غرب) بازار انواع معنویتهای کاذب و ساختگی و تعالیم به اصطلاح معنوی با ریشه غیرالهی را که با معجونی خودساخته دلهای تشنه را به سوی خود فرامی خوانند، پررونق کرده است.
کتابی که در دست دارید با بیان روایتی دیگر از فلسفه علم، به شکلی ریشه ای به ماهیت علم جدید و همچنین به ماهیت علم از دیدگاه حکمت خالده می پردازد و علت وجودی معنویت های کاذب و خطرات آنها را نیز آشکار می کند. مؤلفان اصالتا پارسی زبان این کتاب، آن را به زبان انگلیسی و بدوا برای مخاطبان غربی نگاشته و در غرب منتشر کرده اند. با مطالعه این اثر، ترجمه آن را برای مخاطبان پارسی زبان مفید دانستم.
در بخشی از پیشگفتار این اثر هم آمده است:
این کتاب نقدی بر پیش فرض ها و مدعیات علم جدید است و دیدگاهی جایگزین را در موضوع علم ارائه می کند که اساسش حکمت سنتهای الهی ای است که از زمانی کهن انسانها را شکل داده اند. هر اندازه هم که این دیدگاه جایگزین برای ذهنیت جدید بیگانه به نظر آید، دریافت انسانها از علم، طی تمامی اعصار به جز چند سده اخیر، بدین گونه بوده است. برای انسان متجدد با ذهنی علم گرا، نقد جهان بینی پیشینیان و رویکردشان به علوم یکسره آسان می نماید. اجداد ما، بدون اینکه چندان امکانی برای شنیده شدن داشته باشند، همواره تحت محاکمه غیابی متجددان قرار گرفته اند و افکارشان اغلب بی اهمیت قلمداد شده است.
حال، پیشینیان چگونه جویای شناخت و واقعیت بوده اند؟ اگر فرصتی به ایشان داده می شد، دیدشان به علوم جدید چگونه می بود؟ و به نقد متجددان در مورد دیدگاهشان چگونه پاسخ می دادند؟ هدف این کتاب پاسخ به این پرسشهاست. قصد ما به دور از توسل به احساسات دینی در سطح قشری ارائه برهان های عقلی در پشتیبانی از دیدگاه های سنتهای بزرگ در حوزه شناخت و واقعیت است. علم جدید با تمام شگفتی هایی که می آفریند و تمام فجایعی که ممکن است در آنها شریک باشد، در اینجا نه به لحاظ نتایجش، که ممکن است مفید یا مضر باشند، بلکه نظر به اصولش و در مقایسه با حکمت سنتهای بزرگ ارزیابی می شود، سنتهایی که تقریبا همه جا و در طی بیشتر اعصار حکیمان و بزرگان بی شماری به بشریت تقدیم کرده اند.
معاون گروه واژه گزینی فرهنگستان زیان مطرح کرد
فرهنگستان با واژههای مردم چه کار میکند؟
معاون گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، درباره واژهگزینی مردمی و همچنین تأثیر اهل زبان بر ماندگاری واژهها اظهار کرد: دو دسته واژه وجود دارد؛ یک دسته واژههای تخصصی است و دسته دیگر نیز واژههای عمومی، مثل: «جگرکی»، «سگدست» و ... مردم اینها را ساختهاند چرا که ذهنشان همیشه فعال است. وقتی با فناوریها و پدیدههای جدید مواجه میشوند، ممکن است خودشان برای آنها واژه بسازند. در حال حاضر البته با وجود هجوم واژههای بیگانه، و تحت تاثیر زبان انگلیسی، واژههای انگلیسی را تغییر صورت میدهند و حتی به شکل دیگری به کار میبرند.
او سپس با بیان اینکه مسلما مردم در واژهگزینی مردمی بیش از هر کسی نقش دارند، افزود: فرهنگستان در وهله اول، واژههای مردمی را معادلگزینی نمیکند. ما برای واژههایی که قرار است وارد زبان عموم شود، معادلگزینی میکنیم که خیلی وقتها آن واژهها را هم از مردم میگیریم. مثلا زمانی که میخواستیم واژه «سلفی» را بررسی کنیم، دیدیم مردم برای آن «خودعکس» را به کار بردهاند و از طرفی صداوسیما هم به آن «خویشانداز» گفته است. با این حال، فرهنگستان احساس کرد آنچه مردم ساختند ممکن است توجیه دستوری خیلی قوی نداشته باشد، چون «خودعکس» از یک جمله میآید اما به هر حال مردم آن را به کار بردند و بیش از هر چیز دیگری در ذهنشان است، در حالی که خویشانداز اقبال چندانی نداشته و حتی مردم آن را مسخره میکردند. بنابراین، اگر مردم در حوزه واژههای عمومی، واژهای ساخته باشند که متناسب باشد و بعدا اشکالاتی ایجاد نکند و خوشهواژهای در حوزه تخصصی برای آن نداشته باشیم، فرهنگستان از همان استفاده میکند. اما اگر خوشهواژه داشته باشد، فرهنگستان دیگر به اینکه چه واژهای ساختند، کاری ندارد. ساختار واژه را بررسی میکند و متناسب با ساختار و خوشه واژهای که دارد، برای آن معادلگزینی میکند.
نسرین پرویزی در ادامه و با اشاره به اینکه خیلی وقتها ذوق مردم به معادلسازی برای واژهها کمک میکند، گفت: در بعضی از موارد هم مردم درمورد واژههای ما اظهارنظر میکنند؛ منتها مشکل واژهگزینی مردمی این است که مردم سعی میکنند این واژهها خوشآوا، خوشلحن و زیبا باشند که این زیبایی خیلیوقتها دقت علمی را کم میکند؛ نمیتوان برای هر واژهای، بدون در نظر گرفتن ساختار واژه بیگانه یا ساختار مفهوم آن، فقط یک واژه زیبا ساخت.
او در توضیح بیشتر بیان کرد: بنابراین ممکن است مردم لفظ زیبایی بسازند اما فرهنگستان احساس کند که آن واژه به خوشهواژه راه نمیدهد و دقت علمی هم ندارد، بنابراین آن را عوض کند. اما در جایی هم که در حوزه عمومی خوشذوقی به خرج دادهاند، از آنها استفاده میکند.
معاون گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین با بیان اینکه نقش مردم در رواج واژههای فرهنگستان بسیار زیاد است، گفت: اصرارمان بر این است که رسانهها، هم مطبوعات و هم صداوسیما واژههای ما را به کار ببرند تا مردم کمکم با آنها آشنا شوند چون وقتی واژهها به کار نروند، مردم هم آنها را نمیشنوند و بعد گفته میشود که واژه جا نیفتاد. در حالی که تا زمانی که واژه به کار نرود، جا نمیافتد. بنابراین، واژه باید به کار برود تا مردم با آن آشنا شوند، اگر احیانا واژه آنقدر بد باشد که مردم نتوانند از آن استقبال و استفاده کنند، بنابراین فرهنگستان تصمیم میگیرد واژه را عوض کند. حتی اگر ببیند که صداوسیما و مطبوعات آن واژه را به کار میبرند ولی مردم کمتر آن را به کار میبرند، به این فکر میافتد که آن را بررسی مجدد کند ولی غالبا اگر واژهای توسط رسانهها به کار برود، در میان مردم هم جا میافتد. نقش رسانهها در اینکه مردم چگونه با واژههای ما مواجه شوند، خیلی مهم است.
پرویزی در خصوص سابقه واژهگزینی مردمی نیز به اینکه از وقتی مردم زبان داشتهاند، واژهگزینی را آغاز کردهاند، اشاره و بیان کرد: نمیتوان گفت برای تمام ابزارهایی که داریم، فرهنگستان واژه ساخته است. برای نمونه: «سگدست» و «شغالدست» که اصلا ربطی به فرهنگستانها ندارد و مردم آنها را ساختهاند و نیازی هم نیست که فرهنگستان آنها را عوض کند.
او در پایان با اشاره به شباهت شیوه فرهنگستان به شیوه مردم در برخی واژهسازیها گفت: خیلی وقتها مردم واژه ساختند و به کار بردند. لزوما نیاز نیست فرهنگستانها باشند تا مردم واژهگزینی کنند. مثلا فعل بسیط خیلی سال است که در زبان فارسی کم شده و فعل مرکب جای آن را گرفته، زمانی میگفتیم «گریستند» و حالا میگوییم «گریه کردند». اما مردم با قیاس با واژههای قبلی «شوتیدن» و «تویپدن» را ساختند و ما به همان قیاس در زبان فارسی از آنها استفاده میکنیم. و به قیاس با ساختارهای زبان فارسی در گذشته (مثل «جنگیدن» و «قطبیدن»)، فعل بسیط میسازیم. فرهنگستان هم به عنوان مصدر برساخته از آنها استفاده میکند.
|
|
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/9628/29430/101145
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/9628/29430/101146
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/9628/29430/101147
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/9628/29430/101148
|
عناوین این صفحه
- حوزه هنری با پویش ناکوک تلاش کرده نگاه هنرمندان را به نقاط کور معضلات اجتماعی متوجه کند
- ثبوتی از آنها نبود که پس از انقلاب قهر کند و خارج برود
- کتاب «فلسفه علم در پرتو حکمت خالده» منتشر شد
- فرهنگستان با واژههای مردم چه کار میکند؟